3 điều bạn cần biết về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị #NguyenNhanBenhThoito #TrieuChungCanBiet #CachDieuTriHuuHieu

Viêm khớp tinh thể hay viêm khớp vi tinh thể là bệnh về khớp thường gặp, có thể xuất hiện ở nhiều đối tượng. Vậy đâu là nguyên nhân gây viêm khớp do tinh thể và cần lưu ý gì để phòng ngừa bệnh lý này?

Viêm khớp tinh thể

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi ThS.BSNT Hồ Đức Lộc – Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TPHCM.

Viêm khớp tinh thể là gì?

Viêm khớp tinh thể (Crystal-induced arthritis – CIA) là một dạng rối loạn khớp do lắng đọng của các loại tinh thể. Tình trạng này có thể gây viêm, đau, sưng khớp, hạn chế phạm vi hoạt động và ảnh hưởng đến tâm lý, chất lượng cuộc sống.

Ngoài ra, sự hiện diện của các tinh thể này về lâu dài có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, bao gồm: tổn thương khớp vĩnh viễn, giảm khả năng vận động hoặc tăng nguy cơ mắc các bệnh lý liên quan. Vì vậy, người bệnh không nên chủ quan khi xuất hiện các triệu chứng của viêm khớp dạng tinh thể này.

banner khai trương tâm anh quận 8 mb
Viêm khớp tinh thể là gì
Viêm khớp tinh thể là gì?

Các loại viêm khớp tinh thể phổ biến

Viêm khớp tinh thể được chia thành các phân loại chính sau (1):

1. Lắng đọng tinh thể Monosodium Urate (MSU)

Lắng đọng tinh thể monosodium urate là dạng phổ biến nhất trong viêm khớp tinh thể, thường xuất hiện ở người mắc bệnh gút. Tinh thể monosodium urate là sản phẩm cuối cùng của quá trình chuyển hóa purin ở người. Việc lắng đọng tinh thể này có thể đến từ nguyên nhân nồng độ axit uric trong máu quá cao, làm kết tủa tinh thể monosodium urate trong và xung quanh khớp, gây nên tình trạng viêm cấp hoặc mạn tính tái phát.

Vì vậy, người bệnh cần cẩn trọng với chế độ ăn uống quá giàu chất đạm hoặc purin. Đồng thời cần kiểm soát tốt cân nặng và các bệnh nền khác như tiểu đường, bệnh tim mạch, bệnh thận…

2. Lắng đọng tinh thể canxi pyrophosphate (CPPD)

Tinh thể canxi xuất hiện tự nhiên trong cơ thể, chẳng hạn như ở răng và xương, giúp các cấu trúc này trở nên chắc khỏe hơn. Tuy nhiên, trong một vài trường hợp, canxi có thể lắng đọng ở một số bộ phận khác như sụn khớp dưới dạng tinh thể canxi pyrophosphate, sau đó di chuyển vào khoảng trống giữa các xương, cọ xát trực tiếp với xương và các mô mềm khác, gây nên hiện tượng viêm đau khớp.

Yếu tố nguy cơ phổ biến nhất của tình trạng lắng đọng tinh thể canxi pyrophosphate là lão hóa. Theo một nghiên cứu, có tới 36% người bệnh trên 75 tuổi được phát hiện có sự lắng đọng tinh thể này (chủ yếu là vôi hóa sụn) (2). Ngoài ra, các bệnh như viêm xương khớp, chấn thương khớp và phẫu thuật khớp cũng là các yếu tố nguy cơ mà người bệnh cần lưu ý.

banner subs ctch content

3. Lắng đọng tinh thể hydroxyapatite (HADD)

Viêm khớp do lắng đọng tinh thể hydroxyapatite cũng là một trong những dạng viêm khớp tinh thể thường gặp. Hiện tượng này thường xuất hiện ở phụ nữ từ 45 tuổi trở lên, có thể ảnh hưởng đến nhiều khớp như hông, đầu gối, khuỷu tay, cổ tay, bàn tay và đặc biệt là khớp vai.

Hiện vẫn chưa xác định được nguyên nhân chính xác gây nên tình trạng HADD. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng các yếu tố như lặp đi lặp lại một chấn thương nhỏ và thiếu máu cục bộ có thể tăng nguy cơ phát triển bệnh lý này.

Triệu chứng của viêm khớp tinh thể

Viêm khớp tinh thể thường biểu hiện qua các triệu chứng như:

  • Đau nhức, khó chịu dữ dội hoặc đau âm ỉ vùng khớp bị ảnh hưởng
  • Viêm, sưng tấy, nóng khớp
  • Đỏ hoặc tím vùng da quanh khớp tổn thương
  • Cứng khớp, khó hoặc không thể chuyển động bộ phận bị ảnh hưởng
  • Triệu chứng toàn thân: mệt mỏi, sốt nhẹ, khó chịu bất thường
Viêm khớp tinh thể gây đau nhức
Viêm khớp vi tinh thể gây đau nhức khó chịu vùng khớp bị ảnh hưởng

Nguyên nhân viêm khớp tinh thể

Nguyên nhân gây viêm khớp tinh thể là sự tích tụ của các tinh thể như monosodium urate, canxi pyrophosphate, canxi pyrophosphate… do lão hóa tự nhiên, chấn thương, bệnh lý xương khớp, phẫu thuật, dư hoặc thiếu hụt các vi chất thiết yếu (canxi, magie, sắt…). Theo thời gian, các tinh thể lắng đọng có thể làm tổn thương xương, khớp và các mô mềm khác, gây ra tình trạng viêm đau khó chịu.

Yếu tố nguy cơ

Các yếu tố dưới đây có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm khớp do các tinh thể (3):

  • Tuổi tác: Tuổi càng cao, các bộ phận trên cơ thể càng bị lão hóa, suy giảm chức năng nhanh chóng, đặc biệt là hệ cơ xương khớp. Điều này có thể tăng nguy cơ hình thành bệnh viêm khớp tinh thể.
  • Dinh dưỡng: Chế độ ăn nhiều thịt, hải sản, rượu bia và các thực phẩm nhiều đường có thể gây nên sự tích tụ tinh thể monosodium urate. Ngoài ra, nồng độ magie quá thấp; nồng độ canxi hoặc sắt trong máu quá cao cũng có thể làm tích tụ các tinh thể gây viêm khớp.
  • Bệnh nền: Viêm khớp dạng tinh thể có thể liên quan tới các bệnh nền như béo phì, tiểu đường, bệnh lý tim thận, rối loạn chức năng tuyến giáp, huyết áp cao…
  • Thuốc: Trường hợp người bệnh thường xuyên sử dụng một số loại thuốc như thuốc lợi tiểu, thuốc ức chế miễn dịch… cũng có thể dẫn đến tích tụ các tinh thể gây viêm khớp.
  • Di truyền: Tương tự một số bệnh về viêm xương khớp khác, viêm khớp dạng tinh thể cũng có thể đến từ yếu tố di truyền.
  • Phẫu thuật hoặc chấn thương: Bệnh viêm khớp tinh thể có thể hình thành sau chấn thương hoặc một cuộc phẫu thuật liên quan đến xương khớp.

Chẩn đoán viêm khớp do tinh thể

Dưới đây là một số phương pháp thường được áp dụng trong chẩn đoán tình trạng viêm khớp tinh thể:

1. Kiểm tra lâm sàng

Trước tiên, bác sĩ cần xác định sơ bộ tình trạng viêm khớp và thể trạng người bệnh qua các thông tin như:

  • Tiền sử bệnh lý
  • Thời gian xuất hiện triệu chứng và mức độ nghiêm trọng của triệu chứng
  • Các biểu hiện bên ngoài: sưng, đỏ, bầm tím…
  • Phạm vi hoạt động của vùng khớp bị ảnh hưởng
  • Thói quen sinh hoạt, vận động và chế độ ăn uống hằng ngày

Sau khi khám lâm sàng, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện các phương pháp xét nghiệm cận lâm sàng nhằm đưa ra kết quả chẩn đoán chính xác, từ đó xây dựng kế hoạch điều trị phù hợp cho từng đối tượng cụ thể.

2. Xét nghiệm dịch khớp

Xét nghiệm dịch khớp là phương pháp thường được chỉ định trong chẩn đoán các bệnh về viêm khớp, trong đó có viêm khớp tinh thể. Thông qua mẫu dịch khớp thu được, bác sĩ sẽ xác định được yếu tố gây viêm cũng như mức độ nghiêm trọng của vùng khớp bị viêm.

Phương pháp chẩn đoán viêm khớp tinh thể
Xét nghiệm dịch khớp là một trong những phương pháp phổ biến trong chẩn đoán bệnh viêm khớp

3. Xét nghiệm máu

Xét nghiệm máu được thực hiện nhằm kiểm tra các yếu tố liên quan đến sự lắng đọng tinh thể gây viêm khớp như nồng độ sắt, canxi, magie, axit uric trong máu. Ngoài ra, phương pháp này còn giúp bác sĩ phát hiện sự mất cân bằng hormone tuyến giáp, từ đó góp phần chẩn đoán tình trạng bệnh lý.

4. Chẩn đoán hình ảnh

Các loại chẩn đoán hình ảnh có thể được chỉ định trong trường hợp bác sĩ muốn kiểm tra cấu trúc xương khớp, vị trí tổn thương, phạm vi tổn thương và các yếu tố khác thông qua hình ảnh rõ ràng, sắc nét thu được. Tùy vào mục đích chẩn đoán mà bác sĩ có thể yêu cầu siêu âm, chụp X-quang, chụp cắt lớp vi tính (CT) hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI).

Cách điều trị viêm khớp tinh thể

Đối với viêm khớp dạng tinh thể, dựa vào kết quả chẩn đoán mà bác sĩ thường sẽ chỉ định một số phương pháp điều trị phù hợp như:

  • Giảm đau, kiểm soát viêm: Để giảm triệu chứng đau nhức, sưng viêm, người bệnh có thể được hướng dẫn chườm lạnh hoặc dùng các loại thuốc phù hợp như thuốc chống viêm không steroid, colchicine, steroid…
  • Kiểm soát nguyên nhân: Trường hợp viêm khớp tinh thể do tích tụ axit uric, người bệnh sẽ được kê đơn thuốc ức chế xanthine oxidase (ngăn ngừa sản xuất axit uric), thuốc thúc đẩy đào thải axit uric, thuốc hỗ trợ chuyển đổi axit uric thành các hợp chất dễ hòa tan hơn…
  • Dẫn lưu dịch khớp: Dẫn lưu dịch khớp là một trong những phương pháp phổ biến giúp loại bỏ tinh thể bị tích tụ.
  • Thay đổi lối sống: Bên cạnh các phương pháp trên, bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh điều chỉnh chế độ vận động, ăn uống và duy trì cân nặng phù hợp nhằm hỗ trợ cải thiện tình trạng viêm khớp tinh thể.

Lưu ý: Các phương pháp nêu trên cần được chỉ định và thực hiện (hướng dẫn thực hiện) bởi bác sĩ chuyên khoa. Người bệnh cần tuân thủ kế hoạch điều trị của bác sĩ, đặc biệt không tự ý mua, điều chỉnh liều dùng hoặc ngừng sử dụng thuốc khi chưa có sự cho phép của bác sĩ.

Cách phòng ngừa viêm khớp tinh thể

Để tăng cường sức khỏe cơ xương khớp nói chung và phòng ngừa viêm khớp tinh thể nói riêng, cần lưu ý một số vấn đề sau:

  • Xây dựng chế độ ăn uống khoa học, đảm bảo cung cấp đủ các nhóm dưỡng chất thiết yếu. Ưu tiên nguồn thực phẩm có lợi cho sức khỏe như trái cây, rau củ, ngũ cốc nguyên hạt, thịt nạc, cá béo…
  • Cung cấp đủ nước cho cơ thể, thông thường người trưởng thành cần bổ sung khoảng 2 lít nước mỗi ngày.
  • Tránh hút thuốc lá, uống rượu bia và sử dụng các chất kích thích khác.
  • Thường xuyên tham gia các hoạt động thể dục thể thao với cường độ vừa phải. Tránh các loại vận động có thể gây tổn thương xương khớp. Trường hợp làm các công việc đặc thù, cần trang bị đồ bảo hộ phù hợp với yêu cầu.
  • Duy trì cân nặng phù hợp dựa trên chỉ số khối cơ thể (Body Mass Index – BMI).
  • Kiểm soát tốt các bệnh nền như béo phì, huyết áp cao, tim mạch, bệnh thận, tiểu đường…
  • Chủ động khám định kỳ cũng như theo dõi sức khỏe của bản thân. Đồng thời, thông báo với bác sĩ chuyên khoa nếu xuất hiện các dấu hiệu bất thường về sức khỏe.
Khám viêm khớp tinh thể
Khám sức khỏe định kỳ giúp tầm soát sớm bệnh viêm khớp tinh thể

Một số câu hỏi thường gặp

Dưới đây là một số thắc mắc chung về viêm khớp dạng tinh thể:

1. Viêm khớp tinh thể có nguy hiểm không?

Viêm khớp tinh thể thường không gây nguy hiểm đến tính mạng. Tuy nhiên, trường hợp không được can thiệp kịp thời và đúng cách có thể gây thoái hóa khớp thứ phát, nhiễm khuẩn khớp, chèn ép tủy sống, hội chứng ống cổ tay… dẫn đến nhiều ảnh hưởng cho sức khỏe của người bệnh.

2. Viêm khớp tinh thể có chữa khỏi hoàn toàn được không?

Việc chữa khỏi bệnh hoàn toàn được không tùy thuộc vào dạng viêm khớp, mức độ nghiêm trọng và thể trạng người bệnh. Trên thực tế, một số dạng viêm khớp tinh thể biểu hiện qua bệnh gút, bệnh giả gút thường không thể điều trị hoàn toàn. Tuy nhiên, chúng ta có thể kiểm soát triệu chứng của bệnh thông qua các phương pháp phù hợp.

3. Bệnh viêm khớp tinh thể có lây không?

Không. Viêm khớp tinh thể không phải bệnh truyền nhiễm và không thể lây từ người này sang người khác. Bệnh chủ yếu do sự lắng đọng tinh thể trong khớp, liên quan đến chế độ ăn uống, chuyển hóa và yếu tố di truyền.

Tóm lại, viêm khớp tinh thể là bệnh khá phổ biến, gây ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Việc nhận biết sớm và điều trị đúng cách giúp hạn chế nguy cơ xuất hiện các biến chứng nguy hiểm. Ngay khi xuất hiện các dấu hiệu bất thường liên quan đến cơ xương khớp, người bệnh cần đến trực tiếp cơ sở y tế uy tín để được kiểm tra và xây dựng phác đồ điều trị phù hợp.

3 điều bạn cần biết về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị #NguyenNhanBenhThoito #TrieuChungCanBiet #CachDieuTriHuuHieu


Khám phá thêm từ Tình yêu và kiến thức

Đăng ký để nhận các bài đăng mới nhất được gửi đến email của bạn.

Gửi phản hồi

Xem chi tiết ở đây

Khám phá thêm từ Tình yêu và kiến thức

Đăng ký ngay để tiếp tục đọc và truy cập kho lưu trữ đầy đủ.

Tiếp tục đọc