Thực hiện các bài tập vật lý trị liệu cho trẻ chậm phát triển thường xuyên, đúng cách có thể giúp cải thiện sự phát triển của trẻ. Vậy các bài tập này là bài tập gì? Chi tiết sẽ được tiết lộ qua bài viết sau đây.
Chậm phát triển ở trẻ em là gì?
Chậm phát triển ở trẻ em là tình trạng trẻ không đạt được các mốc phát triển như bạn bè cùng lứa tuổi. Chậm phát triển có thể diễn ra ở một hoặc nhiều kỹ năng, gồm kỹ năng ngôn ngữ – lời nói, vận động, tư duy – nhận thức, xã hội – tình cảm và thị lực. Một số dấu hiệu thường gặp ở trẻ chậm phát triển như: chậm tăng cân, chậm nói, chậm lẫy, khó ăn, khó thở, ít khóc, ít vận động, thờ ơ với mọi người, khó nghe, khó hiểu, khó cầm nắm đồ vật, rối loạn vận động, khó giữ thăng bằng…
Lưu ý, mỗi trẻ em đều là một cá thể duy nhất, có tốc độ phát triển khác nhau. Vì vậy, nếu trẻ chậm đạt các mốc phát triển hơn một chút so với lứa tuổi, điều này không kết luận là trẻ bị chậm phát triển. Chậm phát triển ở trẻ không phải là khuyết tật phát triển bởi tình trạng này có thể được cải thiện thông qua các bài tập vật lý trị liệu cho trẻ chậm phát triển và hỗ trợ tích cực từ y tế, người thân.
Nguyên tắc và mục tiêu phục hồi chức năng cho trẻ chậm phát triển
Hiểu rõ về nguyên tắc và mục tiêu phục hồi chức năng cho trẻ chậm phát triển sẽ giúp việc điều trị đạt hiệu quả tốt, tối ưu hơn:
1. Nguyên tắc điều trị
Việc điều trị chậm phát triển ở trẻ em cần được can thiệp sớm nhất có thể, ngay sau khi có kết quả thăm khám cụ thể. Điều trị phục hồi chức năng cần có sự phối hợp giữa gia đình, trung tâm y tế và trường học. Trẻ cần được đánh giá lại mức độ chậm phát triển định kỳ 6 tháng/lần.
2. Mục tiêu điều trị
Mục tiêu chính của điều trị phục hồi chức năng cho trẻ chậm phát triển là hỗ trợ, kích thích sự phát triển về vận động tinh và thô, cải thiện khả năng giao tiếp – ngôn ngữ và các kỹ năng về xã hội, cảm xúc, trí tuệ cho trẻ. Từ đó, trẻ có thể bắt kịp sự phát triển của bạn bè cùng trang lứa.

Các bài tập vật lý trị liệu cho trẻ chậm phát triển
Trẻ chậm phát triển thường gặp khó khăn khi kiểm soát các bộ phận trên cơ thể gây khó khăn khi tập luyện vật lý trị liệu cho con. Thậm chí, nhiều bố mẹ cảm thấy lo lắng mỗi khi tập luyện vì sợ con bị đau hoặc vô tình gây chấn thương cho con. Dưới đây là 8 bài tập vật lý trị liệu cho trẻ chậm phát triển đơn giản mà bố mẹ có thể thực hiện tại nhà:
1. Xoa bóp cơ tay chân và thân cho trẻ
Ở bài tập này, thay vì để trẻ vận động, bố mẹ sẽ thực hiện các bài tập massage, xoa bóp cơ tay chân và thân cho trẻ. Thực hiện bài tập này thường xuyên giúp các cơ của trẻ trở nên mềm mại hơn, dây thần kinh ở những khu vực này linh hoạt hơn; từ đó tăng hiệu quả điều trị phục hồi chức năng.
2. Tạo thuận nâng đầu cổ
Thông thường, trẻ được 3 tháng tuổi đã có thể ngẩng đầu lên trong thời gian ngắn. Vì vậy nếu trẻ 3 tháng tuổi chưa thể ngẩng đầu, bố mẹ có thể cho trẻ tập tạo thuận nâng đầu cổ – bài tập tác động vào vùng cổ, giúp trẻ nâng đầu cổ tốt và duỗi mình dễ dàng hơn. Khi tập bài tập này, trẻ được đặt nằm sấp trên giường hoặc một tấm đệm mềm. Bố mẹ một tay cố định ở phần mông trẻ; ngón tay trỏ và tay giữa của bàn tay còn lại ấn một lực vừa đủ dọc theo hai bên cổ, xuống cột sống đến thắt lưng. (1)
3. Tạo thuận lẫy
Trẻ từ 6 – 8 tháng tuổi chưa biết lật người, bố mẹ có thể cho trẻ tập tạo thuận lẫy – bài tập này sẽ giúp trẻ có thể dễ dàng lật từ trạng thái nằm ngửa sang trạng thái nằm sấp. Bố mẹ đặt trẻ trong tư thế nằm ngửa lên giường hoặc một tấm đệm mềm, 2 chân duỗi thẳng xuống; gập một chân của trẻ từ từ chéo qua người để trẻ về trạng thái nằm nghiêng.
Để trẻ nằm yên ở trạng thái này, trẻ sẽ tự lật sang. Bố mẹ lặp lại tương tự với bên còn lại, thực hiện đều đặn mỗi ngày, tránh để trẻ tập tạo thuận lẫy khi mới ăn xong bởi điều này có thể khiến trẻ bị trớ.

4. Giữ thăng bằng ở tư thế ngồi
Trẻ 7 – 9 tháng tuổi nếu chưa thể tự ngồi, bố mẹ nên tập cho trẻ giữ thăng bằng ở tư thế ngồi – đây là bài tập giúp trẻ giữ thăng bằng tốt hơn, từ đó tạo nền tảng vững chắc, giúp trẻ tập ngồi, tập đứng và tập đi dễ dàng hơn.
Bố mẹ trải một tấm thảm dưới sàn nhà; đặt trẻ ở tư thế ngồi trên thảm. Bố mẹ ngồi phía sau lưng trẻ, hai tay giữ chặt hai đùi của trẻ. Tiếp đó, đẩy nhẹ người trẻ theo hướng từ trước về sau và sau lên trước; thực hiện từ từ, nhẹ nhàng, dần bỏ tay khỏi đùi trẻ khi trẻ đã có thể ngồi vững hơn.
5. Tạo thuận bò trên đùi
Trẻ từ 8 – 12 tháng tuổi nếu chưa biết bò, bố mẹ có thể tập bài tập tạo thuận bò trên đùi cho trẻ. Khi thực hiện bài tập này, bố mẹ đặt trẻ nằm úp trên đùi của mình, tạo tư thế bò cho trẻ (duỗi thẳng hai tay, gập hai chân lại). Sau đó, bố mẹ dùng một tay cố định mông trẻ, một tay cầm chân của trẻ, đẩy nhẹ gót chân về phía trước. Tập tạo thuần bò trên đùi cho trẻ thường xuyên sẽ giúp trẻ nhanh biết bò và có thể bò chắc hơn.
6. Tạo thuận ngồi xổm và đứng dậy
Tạo thuận ngồi xổm và đứng dậy là bài tập giúp trẻ giữ thăng bằng khi ngồi và đứng dậy, từ đó giúp các hoạt động sinh hoạt cá nhân hàng ngày của trẻ trở nên thuận tiện hơn. Bố mẹ ngồi phía sau lưng trẻ, hỗ trợ giữ thăng bằng cho trẻ khi trẻ đang ngồi xổm bằng cách đặt tay lên đầu gối của trẻ, tạo một lực nhỏ lên bàn chân trẻ rồi dần bỏ tay ra khỏi đầu gối của trẻ để trẻ có thể tự ngồi xổm. Sau đó, bố mẹ hỗ trợ trẻ đứng dậy, tập dần cho đến khi trẻ có thể tự đứng dậy được.
7. Tạo thuận đứng bám
Tạo thuận đứng bám là bài tập vật lý trị liệu cho trẻ chậm phát triển từ 10 – 14 tháng tuổi chưa thể tự đứng được. Bài tập này có tác động rất lớn đối với sự phát triển của trẻ, giúp trẻ có thể bước và đi nhanh hơn. Bố mẹ ngồi/đứng phía sau, dùng tay cố định hai đùi hoặc háng trẻ nhằm hỗ trợ trẻ đứng úp người vào một vật thể ngang tầm với trẻ để trẻ có thể bám vào.
Sau đó, dần bỏ tay ra khỏi người trẻ để trẻ có thể đứng vững hơn. Lưu ý, khi tập bài tập này, bố mẹ tránh để trẻ đứng gần mép bàn hay những đồ vật nhọn bởi chúng có thể gây những tổn thương nguy hiểm nếu trẻ đứng không vững.
8. Dạy trẻ mặc áo
Trẻ được 19 – 24 tháng tuổi, bố mẹ có thể bắt đầu dạy cho trẻ cách tự mặc áo nhằm kích thích sự linh hoạt của các ngón tay (phát triển vận động tinh) và tạo thói quen sinh hoạt độc lập cho trẻ. Bố mẹ hướng dẫn trẻ cầm áo lên, chui đầu qua cổ áo, xỏ từng tay vào bên trong áo qua tay áo rồi kéo áo xuống.

Phục hồi chức năng cho trẻ chậm phát triển
Phục hồi chức năng cho trẻ chậm phát triển bao gồm các bài tập, điều trị hỗ trợ trẻ cải thiện phát triển. Tùy vào loại chậm phát triển mà trẻ đang mắc phải, mức độ và độ tuổi, bác sĩ sẽ tư vấn điều trị phục hồi chức năng phù hợp:
1. Trẻ chậm phát triển toàn diện
Trẻ chậm phát triển toàn diện là trẻ chậm phát triển nhiều hơn một kỹ năng, có thể là hai hoặc nhiều hơn hai trong số các kỹ năng sau: thể chất, trí tuệ, cảm xúc, ngôn ngữ, cảm xúc và xã hội. Phục hồi chức năng cho trẻ chậm phát triển toàn diện, bác sĩ sẽ xây dựng phác đồ điều trị tập trung vào hỗ trợ, kích thích sự phát triển của các kỹ năng bị chậm phát triển; đồng thời theo dõi và tạo điều kiện cho các kỹ năng còn lại phát triển một cách tối ưu, cân bằng.
2. Trẻ chậm phát triển ngôn ngữ
Trẻ chậm phát triển ngôn ngữ, bố mẹ nên tập cho trẻ các bài tập điều khiển cơ lưỡi, cơ hàm, từ đó trẻ có thể phát âm tròn chữ hơn. Ngôn ngữ trị liệu cần được bắt đầu trước khi trẻ đến tuổi đến trường và xuyên suốt thời gian đi học để đạt hiệu quả tốt nhất.
3. Trẻ chậm phát triển thị lực
Trẻ chậm phát triển thị lực có thể được hỗ trợ phát triển bằng cách đeo kính, sử dụng vật dụng bảo vệ mắt/che mắt chuyên dụng hoặc cần can thiệp phẫu thuật tùy trường hợp.
4. Trẻ chậm phát triển vận động
Các bài tập vật lý trị liệu cho trẻ chậm phát triển như xoa bóp cơ tay, chân và toàn thân, tạo dáng ngồi xổm và đứng dậy… sẽ giúp cơ trở nên dẻo dai, mạnh hơn; trẻ giữ thăng bằng tốt hơn. Bên cạnh đó, tại các trung tâm điều trị vật lý trị liệu, bác sĩ có thể sử dụng sóng năng lượng cao để kích thích các mô, cơ ở tay, chân, cải thiện tuần hoàn máu, trương lực cơ.
5. Trẻ chậm phát triển trí tuệ
Tập cho trẻ tự thực hiện các hoạt động sinh hoạt hàng ngày như: tự mặc áo, ăn cơm, cầm nắm, dùng/lấy các đồ vật quen thuộc… Bên cạnh đó, việc lặp đi lặp lại các hoạt động sẽ giúp trẻ ghi nhớ tốt hơn. Ở mỗi lần trẻ thực hiện thành công, bố mẹ nên khuyến khích, khen thưởng để tạo động lực trẻ phát triển từng ngày.
6. Bé chậm phát triển kỹ năng xã hội và cảm xúc
Trẻ chậm phát triển kỹ năng xã hội và cảm xúc có thể được cải thiện bằng một số phương pháp như liệu pháp phục hồi kỹ năng và hành vi, thuốc uống… Đặc biệt, bố mẹ và người thân cần chú ý quan tâm đến cảm xúc, suy nghĩ của trẻ, tạo điều kiện cho trẻ tham gia các hoạt động nhóm, hoạt động xã hội nhiều hơn.
>>>Có thể bạn chưa biết: 5 bài test trẻ chậm phát triển được các chuyên gia khuyên dùng
Trẻ chậm phát triển khám ở đâu đáng tin cậy?
Nếu trẻ có dấu hiệu, nghi ngờ chậm phát triển hoặc bố mẹ quá lo lắng về tình trạng phát triển của trẻ, bố mẹ có thể đưa trẻ đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh để được bác sĩ thăm khám và tư vấn điều trị phù hợp.
Sự phát triển của mỗi trẻ là khác nhau, phụ thuộc vào nhiều yếu tố như dinh dưỡng, môi trường, cách chăm sóc, thể trạng sức khỏe… Vì vậy để biết trẻ có chậm phát triển không, bố mẹ cần đưa trẻ đến các cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán cụ thể.
BVĐK Tâm Anh là một bệnh viện đa khoa chuyên sâu, được đầu tư hệ thống trạng thiết bị tân tiến và là nơi quy tụ đội ngũ chuyên gia, bác sĩ giỏi, chuyên môn sâu và dày kinh nghiệm. Trẻ khi được thăm khám chậm phát triển tại BVĐK Tâm Anh sẽ được bác sĩ xây dựng phác đồ điều trị “cá nhân hóa”, có sự phối hợp với các chuyên gia từ những chuyên khoa liên quan nhằm mang đến hiệu quả điều trị tốt nhất cho trẻ, giúp trẻ nhanh chóng bắt kịp với sự phát triển của lứa tuổi.
Để biết thêm thông tin về cách chăm sóc trẻ và những vấn đề về sức khỏe khác của trẻ, bạn có thể liên hệ tới chuyên khoa Nhi, bệnh viện đa khoa Tâm Anh theo địa chỉ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Thực hiện các bài tập trị liệu cho trẻ chậm phát triển có thể giúp cải thiện tình trạng của trẻ. Tuy nhiên, bố mẹ tuyệt đối không được nóng vội khi tập luyện cho trẻ. Trẻ tập vật lý trị liệu cần được bố mẹ, người thân hoặc các chuyên gia giám sát chặt chẽ.
Bạn đã biết 8 bài tập vật lý trị liệu hỗ trợ phát triển cho trẻ chậm phát triển chưa? #VậtLýTrịLiệuChoTrẻChậmPhátTriển #BàiTậpVậtLýTrịLiệu #ĐốiPhóVớiChậmPhátTriển #TrẻEmYếuĐuối #BàiTậpVậtLýChoTrẻ #PhátTriểnVậtLý #TrẻEmChậmPhátTriển #VậtLýTrịLiệu
Khám phá thêm từ Tình yêu và kiến thức
Đăng ký để nhận các bài đăng mới nhất được gửi đến email của bạn.