Bí quyết phân biệt và điều trị các triệu chứng bệnh hay gặp #Tìmhiểunguyênnhân #Nhậnlịchửtri #PhátHiệttiểu #Điềutrịđúnglúc

Thiếu máu mãn tính (còn được gọi là bệnh thiếu máu mạn tính, thiếu máu mạn) có nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe, thậm chí khiến người bệnh tử vong.

Vậy, thiếu máu mạn là gì? Việc nhận biết triệu chứng thiếu máu mạn tính cũng như nguyên nhân gây thiếu máu mạn tính giúp mỗi người chủ động hơn trong việc thăm khám và điều trị bệnh thiếu máu mãn tính.

Bệnh thiếu máu mãn tính

Thiếu máu mạn là gì?

Thiếu máu mạn tính là tình trạng thiếu máu kéo dài trong một khoảng thời gian liên tục (thường khoảng 3 tháng trở lên) và thường là thiếu máu thứ phát do nhiều nguyên nhân gây nên. So với thiếu máu cấp tính, thiếu máu mạn tính phổ biến hơn với tỷ lệ người bệnh cao hơn.

>> Xem thêm: Bị thiếu máu có nguy hiểm không?

banner khai trương tâm anh quận 8 mb

Mức độ thiếu máu mạn tính theo Viện Ung thư Quốc gia, như sau (1):

  • Nhẹ: Huyết sắc tố Hemoglobin từ 10,0 g/dL đến giới hạn dưới mức bình thường
  • Trung bình: Huyết sắc tố Hemoglobin từ 8,0 đến 10,0 g/dL
  • Nặng: Huyết sắc tố Hemoglobin từ 6,5 đến 7,9 g/dL
  • Đe dọa tính mạng: Huyết sắc tố Hemoglobin dưới 6,5 g/dL

Tiên lượng của bệnh thiếu máu mãn tính thay đổi tùy theo nguyên nhân gây thiếu máu là gì. Ngoài ra, có một số yếu tố khác góp phần vào tiên lượng bệnh bao gồm: Tuổi của bệnh nhân, mức độ nghiêm trọng của bệnh thiếu máu, thời gian thiếu máu kéo dài bao lâu, người bệnh có đang mắc phải các bệnh đi kèm không, người bệnh có được chăm sóc tốt hay không, chế độ dinh dưỡng ra sao,…

Thông thường, người già có tiên lượng bệnh tương đối xấu hơn do tuổi cao, suy dinh dưỡng và nhiều bệnh lý nền đi kèm.

Người cao tuổi có nguy cơ bị thiếu máu mãn tính
Người cao tuổi có nguy cơ bị thiếu máu mãn tính cao hơn

Nguyên nhân gây thiếu máu mạn tính

Nguyên nhân của bệnh thiếu máu mãn tính được phân loại dựa trên thể tích tiểu cầu trung bình (MCV). Trong đó:

  • Thiếu máu hồng cầu nhỏ (MCV dưới 80 femtoliter [fL]):
    • Thiếu máu thiếu sắt
    • Bệnh thalassemia
    • Thiếu máu do các bệnh mãn tính
    • Thiếu máu nguyên bào sắt
  • Thiếu máu hồng cầu to (MCV lớn hơn 100 fL):
    • Thiếu vitamin do thiếu B12 và axit folic
    • Thiếu máu tán huyết
    • Nghiện rượu và bệnh gan
    • Hội chứng thần kinh đệm
    • Thiếu máu do thuốc gây ra
    • Suy giáp
  • Thiếu máu đẳng bào (MCV 80 đến 100 fL):
    • Ức chế tủy xương (Suy tuỷ)
    • Thiếu máu do bệnh mãn tính
  • Chứng tan máu, thiếu máu: Thiếu máu tán huyết có thể do hội chứng tan máu tăng ure máu, hồng cầu hình liềm, van tim cơ học, đông máu nội mạch lan tỏa, huyết sắc tố lạnh và bệnh ngưng kết lạnh (hay bệnh agglutinin lạnh)

Triệu chứng thiếu máu mạn tính

Các triệu chứng và dấu hiệu của bệnh thiếu máu mãn tính chủ yếu là do giảm oxy cung cấp cho mô do giảm khả năng vận chuyển oxy của máu (2). Các triệu chứng này ban đầu có thể nhẹ nhàng và dần trở nên nặng hơn khi thiếu máu trầm trọng, với sự suy giảm nhanh chóng các huyết sắc tố và hematocrit.

Các triệu chứng thường gặp ở người bệnh bị thiếu máu mãn tính bao gồm:

  • Suy nhược, mệt mỏi
  • Hoa mắt, chóng mặt, choáng váng
  • Có cảm giác như muốn ngất xỉu hay thậm chí ngất xỉu
  • Khó thở khi gắng sức, tập thể dục hoặc các trường hợp bị thiếu máu nặng thì người bệnh có thể khó thở ngay cả khi hoạt động nhẹ
  • Đau ngực và đánh trống ngực
  • Chán ăn
  • Suy giảm nhận thức ở người cao tuổi
  • Da xanh xao, nhợt nhạt
  • Nhịp tim nhanh, thở nhanh
  • Tay chân tê lạnh, ngứa ran
  • Chậm tăng cân
  • Chiều cao phát triển chậm (với trẻ em)
  • Suy giảm ham muốn, hứng thú với chuyện tình dục
  • Tăng chảy máu kinh nguyệt
  • Nước tiểu có màu đỏ hoặc màu xá xị
Mệt mỏi kiệt sức là dấu hiệu thiếu máu mãn tính
Thường xuyên mệt mỏi, kiệt sức là dấu hiệu thường gặp ở người bị thiếu máu mãn tính

Cách chẩn đoán bệnh thiếu máu mạn tính

Để đánh giá xem một người có bị thiếu máu mạn tính hay không thì ngoài việc thăm khám lâm sàng, dựa trên những biểu hiện của người bệnh thì cần thực hiện các xét nghiệm, bao gồm:

  • Xét nghiệm công thức máu toàn phần: Hemoglobin, hematocrit (HCT), MCV, chỉ số hồng cầu lưới
  • Bảng chuyển hóa toàn diện: Xét nghiệm chức năng thận và gan
  • Các xét nghiệm về chất sắt trong cơ thể bao gồm sắt huyết thanh, TIBC (tổng khả năng liên kết sắt) và ferritin
  • Huyết thanh vitamin B12, axit folic và hormone kích thích tuyến giáp (TSH)
  • Chọc hút tủy xương
  • Xét nghiệm nước tiểu, mẫu phân
  • Nội soi

Tùy theo từng trường hợp mà bác sĩ sẽ chỉ định xem người bệnh cần thực hiện những xét nghiệm nào. Không phải trường hợp nào cũng cần thực hiện hết toàn bộ các xét nghiệm này.

Điều trị bệnh thiếu máu mạn tính

Hầu hết các trường hợp bị thiếu máu mãn tính đều không cần phải nhập viện điều trị. Người bệnh có thể được chăm sóc và điều trị tại nhà. Các trường hợp người bệnh cần nhập viện thường bao gồm:

  • Có triệu chứng nguy hiểm như hôn mê, mất ý thức, ngất xỉu
  • Có sự sụt giảm đáng kể về lượng hemoglobin/HCT
  • Bị thiếu máu nặng, cần thực hiện truyền máu
  • Chưa tìm ra nguyên nhân chính xác gây thiếu máu mãn tính, cần theo dõi dài ngày

Các phương pháp điều trị thiếu máu mãn tính sẽ được bác sĩ cân nhắc dựa trên nguyên nhân gây bệnh. Theo đó:

  • Nếu huyết sắc tố dưới 7 g/dL hoặc nếu có triệu chứng nguy hiểm, chỉ định truyền khối hồng cầu (PRBC). Việc truyền máu nên được thực hiện thận trọng ở những người bệnh đang có các vấn đề bệnh lý khác, chẳng hạn như bệnh thận giai đoạn cuối (đang chạy thận nhân tạo) và suy tim sung huyết (CHF).
  • Tiêm sắt tiêm tĩnh mạch (IV) hoặc uống viên sắt được áp dụng để điều trị các trường hợp thiếu máu mãn tính do thiếu sắt.
  • Người bệnh bị thiếu vitamin B12 và axit folic sẽ cần phải bổ sung B12 và axit folic.
  • Điều trị các rối loạn tủy xương tiềm ẩn cũng giúp điều trị bệnh thiếu máu mãn tính do các vấn đề bệnh lý liên quan đến tủy xương.
  • Tiêm EPO là phương pháp được áp dụng ở bệnh nhân mắc bệnh thận mãn tính.
  • Tránh bất kỳ loại thuốc nào gây nên chứng thiếu máu.
  • Điều trị các nguyên nhân gây mất máu ở đường tiêu hóa.
  • Điều hòa chu kỳ kinh nguyệt ở bệnh nhân rong kinh.
  • Điều trị thiếu máu ở người bị thiếu máu cấp tính, tránh để tình trạng thiếu máu kéo dài.

>> Xem thêm: Các phương pháp điều trị bệnh thiếu máu

Truyền máu là phương pháp điều trị thiếu máu mãn tính
Truyền máu là một phương pháp điều trị với các trường hợp bị thiếu máu mãn tính

Biến chứng thiếu máu mạn tính

Thiếu máu mãn tính hay cấp tính nếu không được điều trị đều có thể đe dọa tính mạng và thậm chí có thể gây tử vong nhanh chóng.

Thiếu máu dẫn đến khả năng vận chuyển oxy của máu giảm. Trong thời gian ngắn, cơ thể có thể bù đắp bằng cách tăng nhịp tim và nhịp hô hấp. Nếu không được điều trị, thiếu máu có thể gây suy đa cơ quan do các cơ quan phải làm việc nhiều hơn, đặc biệt là tim. Điều này có thể bao gồm suy tim, đau tim, rối loạn nhịp tim, suy giảm nhận thức và suy thận, cùng nhiều bệnh khác. Ở phụ nữ mang thai, thiếu máu không được điều trị có thể gây sinh non và nhẹ cân, trẻ sinh ra chậm phát triển hơn so với bạn bè đồng trang lứa.

Điều này càng nhấn mạnh sự quan trọng và cấp thiết của việc phát hiện các triệu chứng thiếu máu mạn tính từ giai đoạn sớm cũng như việc chẩn đoán đúng, điều trị hiệu quả để tránh những biến chứng bệnh nguy hiểm có thể xảy ra.

>> Xem thêm: 8 biến chứng của thiếu máu thiếu sắt nguy hiểm bạn chưa biết

Cách phòng ngừa thiếu máu mạn tính

Để phòng ngừa thiếu máu mạn tính, việc quan trọng là hạn chế tối đa các nguyên nhân có thể dẫn đến thiếu máu, đặc biệt là thiếu máu kéo dài. Cụ thể:

  • Khám sức khỏe tiền hôn nhân và thực hiện tầm soát trước khi mang thai. Trao đổi với bác sĩ về nguy cơ trẻ sinh ra bị thiếu máu di truyền.
  • Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học, bổ sung các loại thực phẩm chứa vitamin B12, chất sắt và axit folic (3). Tốt nhất nên ăn một chế độ dinh dưỡng đầy đủ các nhóm dinh dưỡng .
  • Người ăn kiêng nên tham khảo ý kiến bác sĩ về việc sử dụng thêm các loại thực phẩm chức năng bổ sung vitamin và chất sắt.
  • Phụ nữ mang thai và những đối tượng cần nhiều sắt hơn (phụ nữ đang bị rong kinh, trẻ em trong giai đoạn phát triển) có thể cần uống thêm viên sắt.
  • Nghỉ ngơi đều đặn, hạn chế làm quá sức, tập thể dục đều đặn,…
  • Nếu bị thiếu máu cấp tính, vừa phát hiện thiếu máu, cần thực hiện điều trị ngay lập tức để tránh tình trạng thiếu máu kéo dài và trở thành thiếu máu mãn tính.
Thực phẩm giàu vitamin B12 phòng ngừa thiếu máu mãn tính
Bổ sung các loại thực phẩm giàu vitamin B12 giúp phòng ngừa thiếu máu mãn tính

Địa chỉ khám thiếu máu mạn tính uy tín

Việc chẩn đoán thiếu máu mạn tính cần phải thông qua các xét nghiệm và có sự đánh giá từ chuyên gia có chuyên môn trong lĩnh vực huyết học lâm sàng. Nếu có các triệu chứng nghi ngờ bị thiếu máu, bạn nên sớm đến các cơ sở y tế uy tín để được kiểm tra, chẩn đoán.

Đơn vị Huyết học lâm sàng, Khoa Nội Tổng hợp, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh hiện chuyên khám, tư vấn điều trị thiếu máu nói chung và thiếu máu mạn tính nói riêng. Bệnh viện đầu tư nhiều trang thiết bị, máy xét nghiệm cao cấp về máu, gen và sinh học phân tử, hỗ trợ việc chẩn đoán bệnh nhanh và chính xác.

Song song với việc đầu tư trang thiết bị, Đơn vị Huyết học lâm sàng, Khoa Nội Tổng hợp, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh còn quy tụ các bác sĩ được đào tạo sâu về lĩnh vực huyết học. Khoa luôn ứng dụng các công nghệ chẩn đoán và phác đồ điều trị mới nhất, chuẩn quốc tế để giúp quá trình thăm khám và điều trị diễn ra hiệu quả nhất, tiết kiệm thời gian và chi phí cho người bệnh.

Bệnh thiếu máu mãn tính đặc biệt nguy hiểm nếu không kịp thời nhận biết và điều trị. Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến thiếu máu mãn tính, tốt nhất khi có những triệu chứng nghi ngờ thiếu máu thì người bệnh nên sớm thăm khám tại các cơ sở y tế uy tín để được điều trị.

Bí quyết phân biệt và điều trị các triệu chứng bệnh hay gặp #Tìmhiểunguyênnhân #Nhậnlịchửtri #PhátHiệttiểu #Điềutrịđúnglúc


Khám phá thêm từ Tình yêu và kiến thức

Đăng ký để nhận các bài đăng mới nhất được gửi đến email của bạn.

Gửi phản hồi

Xem chi tiết ở đây

Khám phá thêm từ Tình yêu và kiến thức

Đăng ký ngay để tiếp tục đọc và truy cập kho lưu trữ đầy đủ.

Tiếp tục đọc