Biết thêm về Block Xoang Nhĩ với hashtag #Tìm_hiểu_và_chia_se

Nhịp tim được kiểm soát bởi các tín hiệu điện phát ra từ nút xoang, nằm ở phần trên của tâm nhĩ. Khi các xung điện từ nút xoang không thể truyền tín hiệu như bình thường đến tâm nhĩ, sẽ dẫn đến các rối loạn nhịp tim gọi là block xoang nhĩ (sinoatrial block). Tình trạng này khiến quá trình điều chỉnh nhịp tim bị gián đoạn, làm ảnh hưởng đến hoạt động của tim. Nếu không được phát hiện và chữa trị kịp thời, block xoang nhĩ có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm cho người bệnh.

Block xoang nhĩ là gì?

Block xoang nhĩ (SA Block) là một dạng rối loạn nhịp tim, cụ thể là rối loạn dẫn truyền xung điện tại nút xoang. Thông thường, xung động khởi đầu nhịp tim được tạo ra tại nút xoang (nút SA) và di chuyển qua tâm nhĩ theo các đường dẫn truyền đến nút nhĩ thất (nút AV).

Từ đây, tín hiệu điện sẽ tiếp tục truyền qua bó His, các nhánh bó, sau đó đi đến sợi Purkinje, khiến các tâm thất khử cực và co bóp. Tuy nhiên, tình trạng block xoang nhĩ làm xung điện bị chậm lại hoặc không thể truyền đến tâm nhĩ, dẫn đến sự trì hoãn nhịp của tâm nhĩ. (1)

Phân độ block xoang nhĩ

Dựa vào mức độ gián đoạn của các tín hiệu điện, block xoang nhĩ được phân thành ba cấp độ khác nhau. Mỗi cấp độ thể hiện mức độ nghiêm trọng và ảnh hưởng đến quá trình dẫn truyền điện tim.

1. Block xoang nhĩ độ 1

Trong block xoang nhĩ độ 1, quá trình dẫn truyền xung điện từ nút xoang đến tâm nhĩ chỉ bị chậm lại mà không hoàn toàn gián đoạn. Trên điện tâm đồ (ECG), tình trạng này không được xác định rõ ràng và người bệnh thường không có triệu chứng.

Đây là dạng nhẹ nhất của block xoang nhĩ, chỉ phát hiện qua kiểm tra định kỳ mà không cần điều trị đặc biệt, nếu người bệnh không có các bệnh lý đi kèm.

2. Block xoang nhĩ độ 2

Block xoang nhĩ độ 2 có hai loại chính:

• Block xoang nhĩ độ 2 Mobitz I (SA Wenckebach): Dạng này đặc trưng bởi sự dẫn truyền xung điện ngày càng chậm trước khi bị ngắt hoàn toàn. Trên điện tâm đồ, chúng được thể hiện qua việc khoảng cách giữa hai sóng P (P-P) ngắn dần cho đến khi một sóng P hoàn toàn biến mất, tạo ra một khoảng dừng tạm thời.
• Block xoang nhĩ độ 2 Mobitz II: Ở loại này, xung điện từ nút xoang đột ngột bị chặn mà không có sự chậm dần trước đó. Điều này tạo ra một khoảng dừng trên điện tâm đồ tương ứng với bội của khoảng P-P. Đây là dạng block nghiêm trọng hơn, có thể ảnh hưởng đến chức năng của tim nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. (2)

3. Block xoang nhĩ độ 3

Block xoang nhĩ độ 3 là dạng nghiêm trọng nhất, trong đó quá trình dẫn truyền xung điện từ nút xoang bị chặn hoàn toàn, khiến cho các sóng P trên điện tâm đồ biến mất. Tình trạng này còn được gọi là ngừng xoang, làm cho nhịp tim bị gián đoạn nghiêm trọng và có thể gây ra triệu chứng như chóng mặt, ngất xỉu, thậm chí đe dọa tính mạng nếu không được xử lý kịp thời.

Nguyên nhân block xoang nhĩ

Việc hiểu rõ về các nguyên nhân gây ra block xoang nhĩ là yếu tố quan trọng trong việc chẩn đoán và điều trị tình trạng này. Block xoang nhĩ có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm:

• Rối loạn chức năng nút xoang (SND);
• Viêm ngoài màng tim;
• Nhồi máu cơ tim cấp hoặc thiếu máu cục bộ;
• Tác dụng phụ của một số loại thuốc như Digoxin, thuốc chẹn Beta, thuốc chẹn canxi, Amiodarone,… (3)

Lưu ý, đối với các vận động viên được đào tạo chuyên nghiệp, block xoang nhĩ có thể xuất hiện như một hiện tượng sinh lý bình thường, không phải bệnh lý.

Triệu chứng block xoang nhĩ

Block xoang nhĩ thường không gây ra triệu chứng nghiêm trọng và được cơ thể dung nạp tốt hơn so với block nhĩ thất (AV block). Hầu hết trường hợp không cần điều trị, nhưng một số người có thể trải qua các triệu chứng phổ biến như:

• Ngất xỉu;
• Đau ngực;
• Thay đổi trạng thái tinh thần như cảm thấy bối rối hoặc mất tập trung;
• Giảm lưu lượng máu dẫn đến cảm giác mệt mỏi hoặc yếu ớt, đặc biệt là khi vận động;
• Dấu hiệu sốc với các triệu chứng như da lạnh, nhợt nhạt hoặc nhịp tim nhanh.

Block xoang nhĩ có nguy hiểm không?

Block xoang nhĩ có thể gây nguy hiểm tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Trong một số trường hợp, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, block xoang nhĩ có thể dẫn đến nhịp tim chậm, gây thiếu máu đến các cơ quan trong cơ thể và tăng nguy cơ ngất xỉu.

Ở trường hợp nặng hơn, block xoang nhĩ còn dẫn đến các rối loạn nhịp tim nghiêm trọng như rung thất, vô tâm thu hoặc thậm chí là tử vong. Do đó, việc theo dõi và điều trị kịp thời là rất quan trọng nhằm ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.

Khi nào nên gặp bác sĩ?

Khi gặp các triệu chứng như ngất xỉu, chóng mặt, đau ngực, nhịp tim nhanh, khó thở hoặc cảm thấy mệt mỏi kéo dài không rõ nguyên nhân. Người bệnh nên nhanh chóng đến cơ sở y tế gần nhất để kiểm tra và theo dõi kịp thời.

Đặc biệt, nếu trong gia đình có người mắc bệnh tim trước 55 tuổi hoặc bản thân bạn có các bệnh lý liên quan, việc thăm khám định kỳ với bác sĩ chuyên khoa là rất cần thiết. Điều này giúp phát hiện sớm và đánh giá kịp thời các nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch của bạn.

Phương pháp chẩn đoán block xoang nhĩ

Để đánh giá chính xác tình trạng block xoang nhĩ, bác sĩ thường sử dụng phương pháp điện tâm đồ (ECG). Tuy nhiên, không phải tất cả các cấp độ block xoang nhĩ đều có thể được phát hiện bằng phương pháp này.

Block xoang nhĩ độ 1 thường không thể phát hiện qua điện tâm đồ, do sự chậm trễ giữa việc phát xung điện và việc truyền đến tâm nhĩ là rất nhẹ. Để xác định tình trạng này, các bác sĩ có thể sử dụng các kỹ thuật nghiên cứu điện sinh lý, cho phép theo dõi hoạt động điện trong tim một cách chi tiết hơn.

Đối với block xoang nhĩ độ 2, đặc biệt là loại I (Wenckebach), điện tâm đồ sẽ cho thấy sự kéo dài dần dần của khoảng thời gian giữa các xung điện trước khi một sóng P bị mất hẳn. Sự ngắt quãng này cho thấy có sự chậm trễ trong quá trình truyền dẫn. Ngược lại, block xoang nhĩ độ 2, loại II thể hiện qua việc, có các sóng P bị mất nhưng với khoảng thời gian giữa các xung điện vẫn ổn định, giúp bác sĩ nhận biết được tính chất bất thường của nhịp tim.

Cuối cùng, block xoang nhĩ độ 3 là mức độ nghiêm trọng nhất. Trong đó, không có xung điện nào từ nút xoang được truyền đến tâm nhĩ, dẫn đến sự vắng mặt hoàn toàn của sóng P trên điện tâm đồ. Tình trạng này cần được chẩn đoán kịp thời để tránh những biến chứng nguy hiểm.

Việc chẩn đoán block xoang nhĩ không chỉ đơn thuần là ghi nhận các bất thường trên điện tâm đồ, mà còn cần sự kết hợp giữa lịch sử bệnh lý của bệnh nhân, triệu chứng lâm sàng và các chẩn đoán bổ sung để đảm bảo kết quả được chính xác nhất.

Điều trị block xoang nhĩ

Trong các cấp độ của block xoang nhĩ, chỉ có mức độ 3 là cần can thiệp điều trị. Mục tiêu điều trị cho bệnh nhân bị block xoang nhĩ độ 3 bao gồm việc xác định và xử lý nguyên nhân gây ra tình trạng này, dưới đây là các phương pháp điều trị phổ biến:

1. Điều trị nội khoa

Các loại thuốc có tác dụng tăng nhịp tim thường được sử dụng để điều trị block xoang nhĩ, loại thuốc được sử dụng phổ biến nhất bao gồm:

• Atropine: Đây là một loại thuốc giúp ức chế hoạt động của hệ thần kinh đối giao cảm, từ đó làm tăng nhịp tim, cải thiện cung lượng tim và kiểm soát huyết áp.
• Ephedrine và Norepinephrine: Hai loại thuốc này kích thích hệ thần kinh giao cảm thông qua các thụ thể adrenergic. Từ đó giúp tăng nhịp tim, co mạch, cải thiện tình trạng hạ huyết áp, giúp máu lưu thông đến các cơ quan quan trọng như mạch vành và não.

2. Máy tạo nhịp tim

Máy tạo nhịp tim là một thiết bị phát xung điện, được kết nối với tim thông qua một hoặc hai dây dẫn. Dây dẫn có thể đi qua tĩnh mạch vào khoang tim hoặc được đặt bên ngoài tim.

Máy tạo nhịp tim có thể được sử dụng theo hai hình thức: Tạm thời hoặc vĩnh viễn. Đối với máy tạo nhịp tim vĩnh viễn, thiết bị sẽ được cấy dưới da vùng ngực của bệnh nhân. Khi nhịp tim có dấu hiệu bất thường, máy sẽ phát ra xung điện để hỗ trợ nhịp tim trở lại bình thường.

Việc cấy máy tạo nhịp tim thường được chỉ định cho những bệnh nhân có block xoang nhĩ gây ra triệu chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống.

Biện pháp phòng ngừa block xoang nhĩ

Việc phòng ngừa block xoang nhĩ chủ yếu dựa vào việc ngăn ngừa các yếu tố nguy cơ gây ra bệnh. Tuân thủ một số biện pháp sau đây, có thể giúp giảm nguy cơ gặp phải tình trạng block xoang nhĩ, các yếu tố bao gồm:

• Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh: Duy trì chế độ ăn uống cân bằng với chế độ dinh dưỡng nhiều trái cây, rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt và protein nạc. Tránh các thực phẩm chứa nhiều cholesterol và chất béo bão hòa, vì chúng có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.
• Tập thể dục thường xuyên: Tham gia vào các hoạt động thể chất đều đặn, như đi bộ, bơi lội hoặc yoga, giúp cải thiện sức khỏe tim mạch và tăng cường đề kháng hiệu quả.
• Quản lý căng thẳng: Học cách quản lý căng thẳng thông qua các phương pháp như thiền, hít thở sâu hoặc các hoạt động giải trí. Căng thẳng có thể là một trong những yếu tố làm tăng nguy cơ gặp tình trạng block xoang nhĩ.
• Hạn chế rượu và thuốc lá: Hạn chế tiêu thụ rượu, bia và ngừng thuốc lá, vì cả hai đều có thể là nguyên nhân gây tổn thương cho hệ thống tim mạch.
• Kiểm soát các bệnh nền: Quản lý tốt các bệnh nền như cao huyết áp, tiểu đường và cholesterol cao sẽ giúp bảo vệ sức khỏe tim mạch và giảm nguy cơ mắc block xoang nhĩ.
• Theo dõi sức khỏe tim mạch: Thực hiện kiểm tra sức khỏe định kỳ để theo dõi các vấn đề liên quan đến tim mạch. Từ đó, giúp phát hiện những nguy cơ tiềm ẩn có thể gây ra tình trạng block xoang nhĩ.

Thực hiện các biện pháp này giúp nâng cao sức khỏe tim mạch và giảm nguy cơ phát triển block xoang nhĩ trong tương lai.

Mặc dù block xoang nhĩ thường không nghiêm trọng bằng các rối loạn nhịp tim khác, nhưng vẫn cần được theo dõi cẩn thận. Việc phát hiện sớm và can thiệp kịp thời có thể phòng ngừa hiệu quả các biến chứng tim mạch nguy hiểm. Để duy trì trái tim khỏe mạnh, đừng quên duy trì lối sống lành mạnh, kiểm soát căng thẳng và quản lý tốt các yếu tố gây bệnh.