Cách chẩn đoán và điều trị

Nhận biết sớm các dấu hiệu u não giai đoạn đầu bao gồm đau đầu, buồn nôn và nôn, căng thẳng kéo dài, yếu liệt tê bì… góp phần gia tăng hiệu quả chữa trị. 

Mọi tổn thương ở não bao gồm cả bệnh u não đều có thể đe dọa đến tính mạng. Do đó, mọi người cần học cách nhận biết biểu hiện u não giai đoạn đầu để có thể gia tăng cơ hội chữa trị và nâng cao chất lượng cuộc sống.

U não giai đoạn đầu là gì?

U não giai đoạn đầu là cấp độ đầu tiên trong quá trình phát triển của khối u trong não. Theo các chuyên gia thần kinh, u não phát triển theo 4 giai đoạn phụ thuộc vào đặc điểm của tế bào khối u. Ở giai đoạn đầu, tốc độ phát triển tế bào u não thường chậm, nguy cơ lây lan và tái phát chưa đáng kể. Việc phát hiện sớm dấu hiệu u não giai đoạn đầu có thể hỗ trợ tối ưu hiệu quả điều trị và hạn chế biến chứng, đồng thời nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

Khối u trong não là gì?

U não được hình thành từ sự tăng trưởng bất thường của các tế bào trong não, bao gồm u não lành tính và u não ác tính. Các khối u có thể phát triển ở bất kỳ phần nào của não hoặc hộp sọ, bao gồm lớp lót bảo vệ não, mặt dưới của não (nền sọ), thân não, các xoang và khoang mũi cũng như nhiều khu vực khác. Giải phẫu của não rất phức tạp, mỗi vùng não chịu trách nhiệm điều khiển các chức năng khác nhau của hệ thần kinh. Do đó, khối u xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trong não cũng có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến các chức năng quan trọng của cơ thể.

Ước tính khoảng 120 loại khối u khác nhau có thể phát triển trong não, tùy thuộc vào loại mô mà chúng phát sinh. Khối u não có thể bắt nguồn từ tế bào não/tế bào đệm của hệ thần kinh trung ương (u não nguyên phát) hoặc từ các bộ phận khác trong cơ thể di căn đến não (u não thứ phát). Trong đó, u não nguyên phát có thể lành tính hoặc ác tính và u não thứ phát luôn ác tính.

6 dấu hiệu u não giai đoạn đầu phổ biến

Não bộ được bảo vệ bởi một khối xương sọ đóng kín và tạo ra áp lực bên trong hộp sọ. Do đó, bất kỳ điều gì phát sinh bên trong não cũng có thể tác động làm tăng áp lực nội sọ, điển hình như khối u não.

Biểu hiện u não giai đoạn đầu ở mỗi người bệnh có thể khác nhau, tùy thuộc vào vị trí của khối u. Chẳng hạn như u não nằm ở tiểu não tại phía sau đầu có thể gây khó khăn cho người bệnh khi di chuyển, đi lại, làm giảm khả năng giữ thăng bằng và phối hợp…

Mặt khác, khối u ảnh hưởng đến vùng não chịu trách nhiệm về thị giác có thể gây ra nhiều biểu hiện liên quan đến thị lực như rối loạn nhìn, nhìn đôi, nhìn mờ, đột ngột mất thị lực…

Bên cạnh đó, kích thước và tốc độ phát triển của khối u cũng có thể ảnh hưởng đến biểu hiện của bệnh u não. Dưới đây là 6 biểu hiện thường gặp của bệnh u não giai đoạn đầu:

1. Đau đầu

Đau đầu là vấn đề sức khỏe thường gặp, xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau và có thể xuất hiện ở mọi đối tượng. Những cơn đau đầu thông thường có thể được cải thiện nhờ vào các biện pháp như điều trị bằng thuốc, nghỉ ngơi, thay đổi chế độ sinh hoạt và dinh dưỡng…

Trong khi đó, đau đầu do u não thường có cường độ mạnh, tần suất lặp lại nhiều lần, tăng dần mức độ đau và không đáp ứng các loại thuốc giảm đau thông thường. Đau đầu vì tăng áp lực nội sọ do khối u não thường xảy ra vào lúc sáng sớm (khoảng 4 – 5 giờ sáng) hoặc giữa đêm khiến người bệnh nhanh chóng bị suy kiệt sức khỏe. (1)

2. Buồn nôn và nôn ói

U não giai đoạn đầu thường khiến người bệnh bị đau đầu kèm theo buồn nôn và nôn ói. Hiển nhiên, dấu hiệu u não giai đoạn này không giống như biểu hiện bệnh lý đường tiêu hóa thông thường. Bởi vì, khối u não sẽ khiến người bệnh có cảm giác như bên trong cơ thể đang tồn tại áp lực vô hình gây nôn ói. Sau khi nôn, cơn đau đầu do u não có thể được thuyên giảm đáng kể.

3. Các vấn đề về thị lực

• Phù gai thị: Khi tăng áp lực nội sọ, người bệnh u não thường gặp phải tình trạng phù gai thị. Biểu hiện của u não giai đoạn đầu này thường xuất hiện sau các dấu hiệu khác khoảng 2 tuần và có thể được cải thiện sau khi làm giảm bớt tình trạng tăng áp lực nội sọ. Ban đầu, phù gai thị có thể khiến người bệnh nhìn mờ thoáng qua nhưng không gây giảm thị lực. Để chẩn đoán tình trạng phù gai thị bác sĩ sẽ sử dụng đèn để soi vào vị trí đáy mắt của người bệnh.
• Bán manh: Người bệnh u não trong trường hợp khối u chèn ép vào một phần của dải thị giác hoặc giao thoa thị giác có thể gặp phải tình trạng mất ½  hoặc ¼ thị trường của cả 2 mắt, được gọi là bán manh.
• Liệt vận nhãn: Khi khối u não chèn ép dây thần kinh có thể gây ra tình trạng liệt vận nhãn khiến người bệnh gặp hiện tượng nhìn đôi. Cụ thể, nếu u não gây liệt dây thần kinh số VI sẽ khiến người bệnh bị lác trong; liệt dây thần kinh số III sẽ gây lác ngoài.
• Rung giật nhãn cầu: Đây là chuyển động mắt bất thường theo nhịp, dẫn đến tình trạng khó khăn trong việc kiểm soát ánh nhìn, thường gặp ở người bệnh u não vùng hố sau.

4. Căng thẳng kéo dài

Căng thẳng là tình trạng thường gặp trong đời sống hàng ngày, xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau. Căng thẳng kéo dài có thể bắt nguồn từ bệnh lý bao gồm u não. Căng thẳng do u não có thể khiến người bệnh mệt mỏi, mất tập trung, dễ cáu gắt, ngủ nhiều hơn…

5. Yếu liệt và tê bì

Người bệnh u não có thể thường xuyên cảm thấy yếu liệt, tê bì, cảm giác như có kiến bò ở chân, tay. Đặc biệt là người bệnh có hội chứng của trên lều tiểu não thường gặp phải hiện tượng mất cảm giác, yếu liệt nửa người hoặc rối loạn ngôn ngữ, giảm khả năng tập trung, rối loạn giấc ngủ.

6. Động kinh

Khối u có thể chèn ép các tế bào thần kinh và gây ra sự biến đổi các tín hiệu trong não dẫn đến động kinh. Trong nhiều trường hợp, động kinh có thể là dấu hiệu u não giai đoạn đầu. Khoảng 50% người bị u não gặp phải cơn động kinh tối thiểu 1 lần trong suốt quá trình hình thành và phát triển bệnh. Tuy nhiên, để xác định chính xác nguyên nhân gây động kinh có phải do u não hay không, người bệnh cần sớm đến bệnh viện kiểm tra, thăm khám.

Bệnh u não giai đoạn đầu có nguy hiểm không?

U não là căn bệnh nguy hiểm dù ở bất kỳ giai đoạn nào. Thế nhưng, nếu được phát hiện và điều trị kịp thời, u não giai đoạn đầu có thể cho tiên lượng khả quan hơn các giai đoạn sau. Tuy nhiên, biểu hiện u não giai đoạn đầu thường dễ nhầm lẫn với các bệnh lý thông thường dẫn đến sự chậm trễ trong chẩn đoán và khiến cho quá trình chữa trị không thể đạt hiệu quả tối ưu.

Khối u trong não có thể tìm ẩn nguy cơ tiến triển thành ung thư. Trong quá trình phát triển, u não có thể chặn dòng chảy chất lỏng xung quanh não dẫn đến tăng áp lực nội sọ và nhiều biến chứng nguy hiểm khác.

Ngoài ra, nếu u não giai đoạn đầu không được phát hiện sớm, chúng có thể lan sang các vùng não khó tiếp cận hoặc cột sống thông qua dịch tủy sống.

Vì thế, mọi người cần thường xuyên kiểm tra sức khỏe định kỳ để sớm phát hiện các dấu hiệu u não giai đoạn đầu, từ đó có biện pháp can thiệp kịp thời, ngăn chặn nguy cơ xảy ra những biến chứng nguy hiểm.

Tìm hiểu thêm: U não giai đoạn cuối: Triệu chứng, cách điều trị và tiên lượng.

Cách chẩn đoán bệnh u não giai đoạn đầu

Để có thể chẩn đoán chính xác bệnh u não giai đoạn đầu, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám thần kinh. Đồng thời, bác sĩ có thể chỉ định cho người bệnh thực hiện một số xét nghiệm, cụ thể như sau:

• Thăm khám thần kinh: Thông qua quá trình thăm khám, bác sĩ có thể đánh giá được các chức năng thần kinh như thăng bằng, thính giác, thị giác và phản xạ của người bệnh.
• Kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh: Để có thể xác định vị trí, tình trạng khối u và đánh giá chức năng não hiện tại, bác sĩ có thể chỉ định cho người bệnh thực hiện một số kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh bao gồm chụp CT, chụp MRI, chụp động mạch hoặc chụp X-quang. (2)
• Xét nghiệm khác: Để có thêm cơ sở giúp chẩn đoán chính xác u não giai đoạn đầu, bác sĩ có thể chỉ định cho người bệnh thực hiện các xét nghiệm như đo điện não đồ EEG (đo hoạt động điện trong não), đo điện thế kích thích thần kinh (kiểm tra điện thế trong dây thần kinh), xét nghiệm nội tiết (đánh giá hormone)…

Cách điều trị u não giai đoạn đầu

Điều trị u não giai đoạn đầu bằng cách nào phụ thuộc vào các yếu tố liên quan đến đặc điểm khối u, bao gồm phân loại, vị trí, kích thước, tốc độ phát triển, nguy cơ lây lan cùng với tình trạng sức khỏe tổng thể của người bệnh. Những phương pháp điều trị u não phổ biến điển hình gồm có:

1. Phẫu thuật

Một số kỹ thuật thường được ứng dụng để loại bỏ khối u não điển hình như phẫu thuật mở sọ, phẫu thuật nội soi, liệu pháp nhiệt kẽ bằng laser… Hiện nay, tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh đã triển khai phẫu thuật não bằng các thiết bị, máy móc hiện đại bậc nhất như robot mổ não AI Modus V Synaptive duy nhất tại Việt Nam, định vị dẫn đường Neuro-Navigation AI thế hệ mới nhất, kính vi phẫu ứng dụng chức năng chụp huỳnh quang 3D…

Việc ứng dụng kỹ thuật mổ não tiên tiến có thể hỗ trợ gia tăng hiệu quả điều trị bệnh u não và hạn chế tối đa di chứng, biến chứng sau phẫu thuật.

Xem thêm: Phẫu thuật u não: Các phương pháp phổ biến và lưu ý quan trọng.

2. Điều trị bằng thuốc:

Một số loại thuốc điều trị nhắm mục tiêu và kiểm soát triệu chứng có thể được bác sĩ chỉ định trong phác đồ điều trị bệnh u não.

• Thuốc điều trị nhắm mục tiêu: Đây là những loại thuốc có tác động nhắm trực tiếp vào khối u não, ví dụ như nhắm đến nhóm protein nuôi khối u để triệt tiêu tế bào u não. Thuốc điều trị nhắm mục tiêu có thể được truyền qua cơ thể bằng đường uống hoặc tiêm tĩnh mạch.
• Thuốc kiểm soát triệu chứng: Bác sĩ có thể chỉ định một số loại thuốc kiểm soát triệu chứng (bao gồm steroid) để hỗ trợ kiểm soát các triệu chứng u não giai đoạn đầu, bao gồm thuốc chống động kinh (carbamazepine, natri valproate, phenytoin), thuốc làm giảm phù não (methylprednisolone), thuốc giảm đau theo toa (neurontin (gabapentin)), thuốc điều trị nội tiết (thường được chỉ định cho người bệnh u tuyến yên)…

Ngoài ra, khi điều trị khối u ác tính hoặc kết hợp với các phương pháp khác để gia tăng hiệu quả chữa trị u não lành tính, bác sĩ có thể chỉ định cho người bệnh thực hiện phương pháp hóa trị/xạ trị.

• Hóa trị: Sử dụng thuốc (hoạt chất hóa học chuyên dụng) để làm chậm sự tiến triển hoặc tiêu diệt tế bào khối u. Người bệnh có thể thực hiện hóa trị với 3 hình thức bao gồm tiêm hoặc truyền qua đường tĩnh mạch, uống trực tiếp (thuốc dạng viên), phẫu thuật (áp dụng trong trường hợp đặt thuốc Gliadel Wafers trực tiếp vào não).
• Xạ trị: Đây là phương pháp điều trị u não bằng cách chiếu chùm tia bức xạ vào khối u. Những chùm tia bức xạ thường được sử dụng trong xạ trị bao gồm tia beta, tia X, tia gamma. Tùy vào từng tình trạng bệnh mà người bị u não cần thực hiện từ 10 – 30 buổi xạ trị để có thể đạt hiệu quả chữa trị tối ưu.

Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:

Mặc dù u não giai đoạn đầu có tiên lượng khả quan hơn u não ở các giai đoạn sau. Thế nhưng dấu hiệu nhận biết lại không quá rõ ràng. Do đó, để chẩn đoán chính xác các triệu chứng như đau đầu, buồn nôn, nôn ói, căng thẳng kéo dài, yếu liệt, tê bì, động kinh… có phải bắt nguồn từ khối u não hay không, người bệnh nên sớm đến bệnh viện thăm khám kịp thời.