Niềm hạnh phúc của bà mẹ mắc bệnh tim với việc có một đứa con #NiềmVuiCủaMẹ #ConYêu #BệnhTimBẩmSinh #HạnhPhúcGiaĐình #MẹAnhHùng

Từng phẫu thuật tim bẩm sinh 15 năm trước, chị Thảo, 30 tuổi, được bác sĩ đổi thuốc kháng đông, theo dõi sát thai kỳ đến khi sinh con khỏe mạnh.

niềm vui có con của mẹ bị tim bẩm sinh

“Hành trình vất vả nhưng kết quả rất ngọt ngào”, chị Thảo nói, mỉm cười nhìn con trai nặng 3,1 kg đang nằm trong nôi.

Chị Thảo cho biết từng phẫu thuật thay van động mạch chủ cơ học và đóng thông liên thất năm 2009, duy trì uống thuốc kháng đông gần 15 năm nay. Sau khi kết hôn và quyết định có con, chị đến khám và tư vấn trước mang thai tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM.

ThS.BS Nguyễn Thị Hồng Tươi, khoa Nội tim mạch, Trung tâm Tim mạch, cho biết chị Thảo bị giãn nhĩ trái, hở van ba lá trung bình, có biểu hiện hồi hộp, nặng ngực. “Thai kỳ làm tăng gánh nặng lên tim do phải cung cấp máu cho cả mẹ và bé”, bác sĩ Tươi nói, thêm rằng tiền sử tim mạch khiến thai phụ đối diện nhiều nguy cơ như hình thành huyết khối, kẹt van, suy chức năng van cơ học, rối loạn nhịp, suy tim. Dùng thuốc kháng đông có thể tăng khả năng xuất huyết như chảy máu nhau thai gây sinh non, thai lưu hoặc rong huyết sau sinh.

Theo bác sĩ Tươi, lựa chọn thuốc chống đông máu phù hợp cho thai kỳ cần thận trọng nhằm cân bằng giữa ngăn ngừa hiệu quả các biến cố huyết khối tắc mạch ở người mẹ, và giảm thiểu các rủi ro tiềm ẩn cho thai nhi đang phát triển, nhất là dị tật bẩm sinh trong giai đoạn đầu thai kỳ. Do đó, bác sĩ tư vấn đổi thuốc cho thai phụ.

Trong ba tháng đầu, chồng chị Thảo tự tiêm thuốc kháng đông cho vợ tại nhà mỗi 12 giờ theo hướng dẫn của bác sĩ. “Đau lắm”, chị nói, “tôi rất sợ tiêm nhưng vì con nên phải cố gắng”, trong khi xoa nhẹ vết tiêm vẫn chưa hết bầm ở tay.

Thuốc kháng đông đường tiêm ảnh hưởng rất ít đến sự phát triển thai nhi, thời gian bán hủy (tác dụng) 12 giờ nên dễ xử trí nếu có biến cố chảy máu, bác sĩ Tươi cho biết.

Định kỳ hàng tháng, chị Thảo đến bệnh viện tái khám đồng thời ở Trung tâm Sản Phụ khoa và Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện đa khoa Tâm Anh TP.HCM. Các bác sĩ hai khoa trao đổi thường xuyên về tình trạng sức khỏe của thai phụ và thai nhi, theo dõi chặt chẽ để kiểm soát liều lượng thuốc kháng đông, chức năng tim, tầm soát nguy cơ tiền sản giật… Từ đó, lên kế hoạch dự phòng phù hợp với từng giai đoạn.

5 tháng tiếp theo khi thai phát triển ổn định, chị Thảo chuyển sang dùng thuốc kháng đông đường uống giúp tiết kiệm chi phí. Loại thuốc này có thời gian bán hủy lâu hơn, khoảng 36 giờ. Bác sĩ kê liều thấp, điều chỉnh lượng thuốc ở ngưỡng phù hợp với van cơ học theo INR (một chỉ số đánh giá khả năng cầm máu) nhằm hạn chế tối đa ảnh hưởng đến thai nhi. Do đó trong thời gian dùng thuốc uống, thai phụ được theo dõi lấy máu thường xuyên để kiểm soát nồng độ. Thuốc còn dễ bị ảnh hưởng bởi các loại thực phẩm giàu vitamin K, nên chị Thảo kiêng ăn một số loại rau xanh (cải thìa, cải xoăn, cải bắp, súp lơ xanh), các loại đậu (đậu Hà Lan, đậu xanh, đậu nành), trái cây (kiwi, bơ, ổi)… Chị cũng hạn chế vận động để giảm nguy cơ chảy máu do va chạm, gây ảnh hưởng tới thai.

Từ tuần 36 thai kỳ, chị Thảo quay lại dùng thuốc kháng đông đường tiêm theo chỉ định, đi khám đều đặn mỗi tuần để chọn phương pháp sinh phù hợp. Đến tuần thai 39, BS.CKI Lê Đức Hùng, Trung tâm Sản Phụ khoa, đánh giá thai phụ khó sinh thường do ngôi thai không thuận, quyết định mổ lấy thai. Tuy nhiên, “vấn đề đáng lo nhất là nguy cơ chảy máu liên tục trong lúc mổ do thuốc kháng đông khiến máu khó cầm”, bác sĩ Hùng cho biết.

bác sĩ hùng cùng ê kíp
Bác sĩ Hùng (thứ hai từ phải sang) cùng êkíp mổ cho chị Thảo.

Sau khi hội chẩn với khoa Tim mạch, bác sĩ chỉ định chị Thảo ngưng dùng thuốc kháng đông 24 giờ trước khi sinh mổ. Êkíp gây mê nội khí quản cho thai phụ, mổ lấy thai trong thời gian nhanh nhất có thể nhằm ngăn ngừa tối đa nguy cơ em bé bị ảnh hưởng bởi thuốc mê qua nhau thai. Một ngày sau mổ, chị Thảo được khởi động lại thuốc kháng đông nhằm bảo tồn van cơ học, tránh hình thành huyết khối.

Hiện, sức khỏe của hai mẹ con đều ổn định. Chị Thảo tiếp tục dùng thuốc kháng đông theo liều lượng chỉ định, cho con bú bình thường vì thuốc không ảnh hưởng đến sữa mẹ.

Theo bác sĩ Hùng, trước đây phụ nữ mắc bệnh tim thường gặp biến cố nguy hiểm hơn khi mang thai. Hiện nay nhờ phối hợp đa chuyên khoa, phụ nữ bị bệnh tim có thể mang thai và sinh con khỏe mạnh như chị Thảo. Người bệnh nên khám sức khỏe toàn diện trước thai kỳ để đánh giá tình trạng bệnh, chức năng tim, phát hiện sớm các bất thường, điều chỉnh thuốc cho phù hợp. Phác đồ thuốc kháng đông cho thai phụ từng thay van tim cần xây dựng theo hướng cá thể hóa, do mỗi người có biểu hiện bệnh lý khác nhau. Thai phụ cần tuân thủ lịch khám, liều lượng, thời gian sử dụng thuốc… theo chỉ định của bác sĩ. Ngoài ra, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa bác sĩ Sản và Tim mạch nhằm đảm bảo an toàn cho mẹ và bé.