Revealing the Mystery of Skin Pigmentation: What is Melasma? Learn about its Types, Causes, and Effective Treatment Methods!

• Nám da: Là tình trạng các đốm sậm màu với nhiều mức độ đậm nhạt khác nhau. Chúng thường xuất hiện hai bên má, môi trên, cằm và trán,… Nám da thường có đặc trưng bởi màu sắc sẫm, nâu hoặc thâm xám, có nhiều kích thước nhưng sẽ lớn hơn tàn nhang. 
• Tàn nhang: Là tình trạng tăng sắc tố da, tuy nhiên không giống với nám da có màu sắc đặc trưng, tàn nhang thường có màu sắc đa dạng hơn với màu nâu sẫm, nâu nhạt, đỏ, vàng, đen, xám,… Độ đậm của tàn nhang sẽ thay đổi theo cường độ ánh sáng mặt trời, vì thế vào mùa hè tàn nhang sẽ đậm, dễ thấy hơn mùa đông. Kích thước của tàn nhang thường nhỏ hơn so với nám da, các đốm có thể nhỏ bằng đầu tăm hoặc bằng hạt vừng. 

Những nguyên nhân gây nên nám

Nguyên nhân rất đa dạng và phức tạp, được giải thích là do rối loạn sắc tố thứ phát. Điều này có thể đến từ nguyên nhân nội sinh và ngoại sinh, hoặc đến từ sự kết hợp của cả 2.(2)

1. Nguyên nhân nội sinh

Nám do di truyền là một dạng nám da thường gặp và được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Nguyên nhân chính của loại nám này thường do sự phân bố không đồng đều của các sắc tố melanin trên da, khiến các vùng da trở nên sạm màu và xuất hiện vết nám.

Điểm khác biệt duy nhất của nám da di truyền so với các loại nám da khác là chúng không phụ thuộc vào yếu tố bên ngoài. Do đó, việc điều trị nám da do di truyền rất khó khăn và cần có sự can thiệp của các phương pháp chuyên môn thẩm mỹ. 

Nếu bạn có gia đinh đã mắc phải tiền sử bị nám, thì khả năng bạn cũng có thể mắc phải tình trạng này khá cao. Vì vậy, việc chăm sóc da đúng cách khi còn trẻ hoặc sử dụng các sản phẩm chăm sóc da phù hợp là điều vô cùng quan trọng, để giảm thiểu nguy cơ nám da do di truyền càng nặng hơn. 

• Do nội tiết tố bên trong

Nám da do nội tiết tố là một dạng nám khá phổ biến ở phụ nữ, đặc biệt là khi cơ thể đang trải qua giai đoạn thay đổi nội tiết tố, như: mang thai, sau sinh, tiền mang kinh, sử dụng các loại thuốc chống viêm, chống ung thư,…

Trong quá trình sản xuất nội tiết tố, cơ thể cũng sẽ tự sản sinh ra các nhóm hormon có tên là melanocortin, có tác dụng kích thích tuyến sữa sản sinh melanin. Khi lượng melanocortin tăng, thì lượng melanin cũng sẽ tăng theo, dẫn đến việc làn da trở nên sậm màu và có xuất hiện các đốm nâu. 

Nám da do nhiễm độc là một dạng nám do sự tiếp xúc với các hoá chất độc hại trong thời gian dài và trong môi trường, như: khói thuốc lá, hoá chất trong mỹ phẩm, ô nhiễm môi trường và một số tác nhân gây nên bệnh ung thư da. Những chất độc này khi tác động lên da, sẽ gây ra sự lão hoá nhanh chóng và làm giảm sự đàn hồi của da, khiến da dễ trở nên sạm màu, bắt đầu xuất hiện vết nám.

Các dạng nám da do nhiễm độc thường sẽ xuất hiện trên khuôn mặt và cổ, gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khoẻ, như ung thư da, sạm da hoặc nếp nhăn. 

2. Nguyên nhân ngoại sinh

• Do ảnh hưởng tia UVB trong ánh sáng mặt trời

Nám da do ảnh hưởng bởi tia UVB có trong ánh sáng mặt trời là một trong những nguyên nhân rất phổ biến. Tia UVB có bước sóng ngắn hơn nhưng lại có khả năng thâm nhập vào sâu lớp biểu bì da, gây ra tổn thương cho tế bào da và kích thích sự sản sinh melanin một cách mạnh mẽ – chất gây nên sắc tố da.

Khi da tiếp xúc với ánh sáng mặt trời trong thời gian dài, đặc biệt là khi không sử dụng kem chống nắng hoặc không che chắn bảo vệ da, làn da sẽ bắt đầu xuất hiện các đốm nám. Những vùng thường bị ảnh hưởng nhiều nhất từ tia UVB là khuôn mặt, cổ, tay và chân. 

• Do tác động của các loại mỹ phẩm

Nám da do tác động từ mỹ phẩm cũng là một trong những nguyên nhân phổ biến thứ hai. Các sản phẩm mỹ phẩm luôn chứa một lượng hóa chất có thể gây kích ứng cho làn da và kích thích mạnh mẽ sự sản sinh các sắc tố melanin, mốt chất gây ra sạm nám da. 

Thông thường, trong các sản phẩm chăm sóc da như: kem dưỡng, serum, toner, các loại mỹ phẩm trang điểm đều có chứa chất hoá học, như: retinol, hydroquinone, ascorbic và glycolic acid. Các hoá chất này nếu không được sử dụng đúng cách hoặc sử dụng quá lâu, sẽ khiến da bị kích ứng, bong tróc và thậm chí là tạo ra các vết sạm nám. 

• Bị dị ứng, mắc các bệnh ngoài da

Nám da cũng có thể xảy ra do dị ứng hoặc mắc các bệnh ngoài da. Khi da tiếp xúc với các chất dị ứng, làn da có thể phản ứng lại bằng cách sản xuất melanin, dẫn đến sự xuất hiện của các vết nám. Các chất dị ứng phổ biến thường là trong mỹ phẩm, thuốc, chất tẩy rửa hoặc thức ăn. 

Ngoài ra, một số bệnh lý ngoài da cũng có thể là nguyên nhân gây nên nám da. Ví dụ, một số bệnh, như: viêm da cơ địa, bệnh lichen planus, viêm da do tiếp xúc,… cũng có thể khiến da bị kích ứng và dẫn đến sự phát triển của các vết nám. Nếu bị nám da đến từ bệnh ngoài da, thì điều trị chính là phương pháp tốt nhất để xử lý hết vết nám. 

• Dinh dưỡng không hợp lý

Ngoài những nguyên nhân phổ biến trên, một lý do khác cũng khiến tình trạng nám da xuất hiện đó là do chế độ dinh dưỡng không hợp lý. Cơ thể chúng ta vốn dĩ rất cần các chất dinh dưỡng, như: vitamin E, vitamin C, axit folic,… để duy trì sức khỏe và giúp làn da khỏe mạnh. Nếu thiếu các dưỡng chất này, làn da sẽ trở nên nhạy cảm và dễ bị tổn thương hơn. Điều này có thể dẫn đến sự sản sinh melanin quá mức và gây nám da. 

Đặc biệt, tình trạng nám da sẽ thường được thấy trên những đối tượng đang trong quá trình giảm cân, vì cơ thể không đủ chất nên sự sản xuất melanin cũng trở nên không cân bằng, dẫn đến sự xuất hiện của các vết nám.

Những ai dễ bị nám da?

Mặt nám là một trong những vấn đề phổ biến của da và có thể xảy ra với bất kỳ ai, bất kể giới tính hoặc độ tuổi nào. Tuy nhiên, có một số nhóm người lại có nguy cơ cao hơn để các melanin sản sinh và phát triển, bao gồm:

• Phụ nữ: Nữ giới có nguy cơ nám da cực kỳ cao và có đến 90% bệnh nhân bị nám da ở Hoa Kỳ là nữ.
• Người da màu: ở Châu Á, Trung Đông, Địa Trung Hải, Bắc Phi, người Mỹ gốc Phi,…
• Di truyền, tiền sửa trong gia đình có người bị nám da.
• Sử dụng hormone estrogen và progesterone ngoại sinh quá nhiều.
• Người mắc bệnh lý tuyến giáp.
• Người đang bị stress, căng thẳng, áp lực từ cuộc sống. 

Bên cạnh đó, tình trạng nám da cũng sẽ phổ biến ở đối tượng là nữ giới hơn so với đối tượng là nam giới. Có khá nhiều lý do để giải thích cho vấn đề này, tiêu biểu như:

• Do sự ảnh hưởng của hormone nữ: Khi cơ thể người phụ nữ sản xuất quà nhiều hormone, đặc biệt là trong giai đoạn mang thai sẽ làm tăng nguy cơ phát triển của nám.
• Phụ nữ có làn da nhạy cảm hơn nam giới: Đều này được lý giải là do cấu trúc da và hormone. Ở người phụ nữ, làn da thường sẽ mỏng hơn và chứa nhiều collagen, elastin hơn so với nam giới. Do đó, da của phái nữ sẽ dễ bị tổn thương khi tiếp xúc với ánh mặt trời hoặc các hoá chất khác

Nên phòng ngừa bị nám da như thế nào?

Để phòng ngừa bị nám da, có một số biện pháp đơn giản mà chúng ta có thể áp dụng trong cuộc sống hằng ngày, mỗi ngày, bao gồm:

• Sử dụng kem chống nắng là một trong những biện pháp phòng ngừa nám da hiệu quả nhất, tiện dụng nhất. Các chuyên gia khuyến cáo rằng, nên sử dụng kem chống nắng có độ SPF từ 30 trở lên, thoa đều lên da trước khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời khoảng 30 phút. 
• Tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều, bởi lúc này ánh nắng khá gay gắt và có thể khiến làn da bị tổn thương. 
• Sử dụng mũ, kính, áo khoác, váy chống nắng,… khi phải tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, để bảo vệ da khỏi tác động từ tia UV.
• Dưỡng ẩm cho da hằng ngày để giúp làn da trở nên mềm mại, đàn hồi và giảm nguy cơ bị tổn thương. 
• Sử dụng các sản phẩm chăm sóc da, mỹ phẩm phù hợp với từng loại da, tránh sử dụng các sản phẩm có chứa chất hoá học, chất tạo mùi, tạo màu vì có thể gây kích ứng da.
• Đảm bảo luôn ăn uống đủ chất và sinh hoạt lành mạnh, tăng cường sức đề kháng cũng là cách làm giảm nguy cơ gây nám da. 

Da bị nám có điều trị được không?

Da bị nám vẫn có thể điều trị được bằng nhiều phương pháp khác nhau, tuy nhiên không có phương pháp nào là có thể loại bỏ triệt để nám da. Một số phương pháp được điều trị phổ biến, bao gồm: sử dụng kem chống nắng để ngăn ngừa các tác động từ tia UV, sử dụng thuốc uống trị nám, sử dụng tia laser để làm sáng da,…

Tuy nhiên, để đạt được kết quả tốt nhất, việc điều trị phải được thực hiện dưới sự giám sát của các chuyên gia da liễu dày dặn kinh nghiệm nếu có sự can thiệp của y khoa. Ngoài ra, cần thực hiện các biện pháp phòng ngừa như mình đã chia sẻ ở trên. 

Cách điều trị nám bạn nên tham khảo

Việc điều trị nám da hiện nay đang là một chủ đề được quan tâm rộng rãi trong lĩnh vực chăm sóc sắc đẹp cho làn da. Có rất nhiều phương pháp khác nhau để có thể điều trị vết sạm nám, bao gồm: tẩy tế bào chết, sử dụng thuốc, dùng tia laser,… Tuy nhiên, để đạt được kết quả tốt nhất, hãy tìm hiểu kỹ từng phương pháp và đưa ra lựa chọn đúng đắn. 

1. Trị nám da bằng công nghệ chiếu sáng

Trị nám bằng công nghệ chiếu sáng là phương pháp mới được áp dụng khá hiệu quả trong việc giảm thâm và sáng da. Công nghệ này sẽ sử dụng đèn LED hoặc tia laser để kích thích các tế bào da sản sinh collagen tự nhiên và làm sáng da, đặc biệt là giảm sắc tố melanin gây nám da. 

Các phiên điều trị bằng công nghệ này đều được thực hiện tại các cơ sở chăm sóc da uy tín, chuyên nghiệp hoặc các phòng khám da liễu. Tuy nhiên, việc sử dụng công nghệ này cần được thực hiện bởi những người có chuyên môn cao, nhiều kinh nghiệm để đảm bảo an toàn, hiệu quả. 

2. Trị nám bằng liệu pháp Peel da 

Liệu pháp peel da là phương pháp trị nám được nhiều sự ưa chuộng từ các bạn trẻ. Phương pháp này sẽ sử dụng một dạng kem có chứa các hóa chất, như: axit trái cây hoặc axit salicylic để loại bỏ lớp tế bào chết trên bề mặt. Từ đó, giúp cải thiện tình trạng da sạm nám nhanh chóng và thúc đẩy quá trình tái tạo các tế bào da mới, giúp da trở nên đều màu, trắng sáng hơn.

Tuy nhiên, liệu pháp peel da này cần sử dụng đúng liều lượng và không nên sử dụng quá thường xuyên, vì sản phẩm có chứa chất tẩy da cực mạnh. Bên cạnh đó, sau khi thực hiện liệu pháp peel da thành công, cần chú ý đến cách chăm sóc và bảo vệ làn da mỗi ngày.

3. Trị nám bằng công nghệ mài da (Microdermabrasion)

Mài da là một phương pháp trị nám khác cũng khá thịnh hành ngày nay. Phương pháp này sử dụng một thiết bị có đầu mài bằng kim cương để loại bỏ hết các lớp tế bào chết cùng tạp chất trên bề mặt da. Giúp cải thiện hoàn toàn được tình trạng sạm nám, tàn nhang và đồng thời cũng kích thích được sự sản sinh của các tế bào mới.

Tuy nhiên, việc áp dụng phương pháp này chỉ được thực hiện tại các cơ sở chăm sóc da chuyên nghiệp, chất lượng, thì mới điều chỉnh được độ mà của đầu mài kim cương, tuỳ thuộc vào từng trường hợp để đảm bảo an toàn cho làn da. Cần lưu ý rằng, phương pháp này phải thực hiện đúng kỹ thuật và theo chỉ định của các chuyên gia để đạt được kết quả tốt nhất. 

4. Dùng thuốc đặc trị nám

Thuốc đặc trị nám là một trong những phương pháp được sử dụng để điều trị nám da. Các loại thuốc này được đóng gói dưới dạng: kem, viên uống, có chứa các thành phần như: Tretinoin, hydroquinone, corticosteroids cùng các chất chống oxy hóa khác. 

Thuốc đặc trị nám da sẽ giúp làm giảm hiệu suất sản sinh melanin, ngăn chặn quá trình oxy hóa, loại bỏ các tế bào chết và làm giảm đốm nâu trên da. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc điều trị nám cần có sự chỉ định và kê toa từ bác sĩ, để tránh các hậu quả ngoài ý muốn. 

5. Dùng thực phẩm chức năng hỗ trợ trị nám từ bên trong

Dùng thực phẩm chức năng hỗ trợ trị nám luôn là phương pháp được các chị em tin dùng hiện nay. Các loại thực phẩm chức năng đều chứa các thành phần tự nhiên như: vitamin E, vitamin C, vitamin A, selen, kém, đồng,… cùng nhiều chất chống oxy hóa khác. Giúp ngăn ngừa sự sản sinh melanin thừa thãi, ngăn chặn oxy hóa, cải thiện sức khỏe chung và tăng cường độ đàn hồi cho làn da. 

Tuy nhiên, các chị em nên nhớ rằng việc sử dụng thực phẩm chức năng không thể thay thế việc điều trị bằng các phương pháp y khoa, mà chúng chỉ để hỗ trợ trong quá trình chăm sóc, loại bỏ nám trên da. 

6. Làm mặt nạ trị nám từ thiên nhiên

Có nhiều loại nguyên liệu tự nhiên để giúp bạn tận dụng vào các loại mặt nạ trị nám, bao gồm:

• Nha đam: Chứa nhiều chất chống oxy hóa giúp làm dịu và sáng da, giảm sạm nám hiệu quả. 
• Dưa chuột: Chứa nước cùng các chất chống oxy hóa giúp làm dịu và mờ vết nám, đồng thời cũng cung cấp độ ẩm tự nhiên cho da.
• Cam: Chứa nhiều vitamin C, là một chất chống oxy hoá quan trọng giúp giảm đi sự sản sinh của melanin, gây nên nám.
• Cà chua: Chứa lycopene, là một chất chống oxy hóa để giúp ngăn ngừa sự hình thành nám da và giảm thiểu sạm da.
• Rau cải xanh: Chứa nhiều chất chống oxy hoá và vitamin C để làm sáng và giảm sạm nám hiệu quả. 
• Trà xanh: Chứa các chất chống oxy hóa và tanin, giúp làm sáng và giảm sạm nám:
• Nghệ tươi: Chứa hoạt chất curcumin, một chất chống oxy hóa giúp loại bỏ tế bào chết, làm mờ sạm nám trên da. 

Tuy nhiên, việc sử dụng nguyên liệu để làm mặt nạ cần được thực hiện đúng cách và kết hợp với nhiều nguyên liệu khác nhau, để đạt được kết quả tốt nhất. 

Một số lưu ý khi điều trị nám

Khi điều trị nám da, có một số lưu ý bạn cần biết để đạt được hiệu quả tốt nhất. Trước hết, nên tìm hiểu kỹ về các sản phẩm hoặc phương pháp điều trị trước khi áp dụng hoặc sử dụng. Nếu có bất kỳ dấu hiệu nào khiến bạn ngứa ngáy, khó chịu, tổn thương da lớn hơn, nên ngừng sử dụng và đến cơ sở y tế chuyên khoa da liễu gần nhất để sơ cứu. 

Ngoài ra, chị em cũng cần phải bảo vệ làn da khỏi các tác nhân gây hại bằng cách tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trong một thời gian dài bằng cách đội mũ, nón rộng vành, sử dụng kem chống nắng và tránh sử dụng các sản phẩm chăm sóc da có chứa hóa chất độc hại gây kích ứng cho da. Đồng thời, phái đẹp cũng cần duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh và cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cho cơ thể. 

Cuối cùng, để việc thực hiện quá trình điều trị nám cần đòi hỏi sự kiên trì và đều đặn. Kết quả sẽ không đạt được ngay lập tức và có thể mất nhiều thời gian hơn để có được hiệu quả như mong muốn. Vì vậy, phải thật kiên nhẫn và tiếp tục thực hiện liệu trình theo chỉ định từ chuyên gia, bác sĩ. 

Tóm lại, nám da là một vấn đề thường gặp ở nhiều người, đặc biệt là nữ giới. Nguyên nhân gây nám có thể đến từ yếu tố nội sinh và ngoại sinh, nhưng nếu phát hiện và điều trị kịp thời, tình trạng này hoàn toàn có thể cải thiện. Để đạt được hiệu quả tốt nhất, cần lưu ý đến các yếu tố như chế độ ăn uống, chế độ sinh hoạt để đảm bảo sức khỏe toàn diện và làn da tốt nhất.