Viêm phổi ở trẻ em có nguy hiểm không? Viêm phổi là bệnh hô hấp rất phổ biến ở trẻ em dưới 5 tuổi với các triệu chứng khởi phát tương tự như cảm cúm thông thường. Nếu không được phát hiện, chữa trị sớm, đúng cách, trẻ rất dễ tử vong.
Tổng quan bệnh viêm phổi ở trẻ em
Bệnh viêm phổi ở trẻ em là tình trạng viêm ở phổi, xảy ra do sự xâm nhập của các tác nhân gây nhiễm trùng, tạo nên các phản ứng tổn hại nhu mô phổi, khiến các túi phế nang chứa đầy mủ và dịch.
Theo Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc, hàng năm thế giới có hơn 725.000 trẻ dưới 5 tuổi tử vong do viêm phổi, trong đó có khoảng 190.000 trường hợp là trẻ sơ sinh. Đáng lưu ý là hầu hết các các trường hợp này đều có thể phòng ngừa được. Tại Việt Nam, mỗi năm có khoảng 4.000 trẻ em tử vong do viêm phổi. Đây cũng là một bệnh lý có số lượng ca mắc cao, lên đến khoảng 2.9 triệu ca mắc mỗi năm. (1)
1. Nguyên nhân
Trẻ bị viêm phổi có thể do sự xâm nhập của vi khuẩn, virus, nấm, ký sinh trùng,… Với mỗi tác nhân gây bệnh, viêm phổi ở trẻ sẽ có các triệu chứng khác nhau và mức độ nguy hiểm khác nhau.
Streptococcus pneumoniae là chủng vi khuẩn gây viêm phổi ở trẻ em phổ biến nhất. Ngoài ra bệnh có thể gây ra bởi một số chủng vi khuẩn thường gặp khác như Listeria monocytogenes, H.influenzae.s, E.coli, vi khuẩn gram âm, Branhamella Catarrhalis, Klebsiella Pneumoniae, S.aureus,… Trẻ bị viêm phổi do vi khuẩn cần được điều trị theo đúng kháng sinh với liều lượng phù hợp do bác sĩ chỉ định.
Virus (có thể là RSV, Cúm,…) là tác nhân thường gặp nhất gây viêm phổi ở trẻ dưới 5 tuổi. Bệnh thường có thể tự khỏi khi chăm sóc đúng cách nhưng nếu trẻ bị viêm phổi do virus nặng, thuốc kháng virus có thể được chỉ định hoặc khi bệnh gây biến chứng bội nhiễm liên quan đến vi khuẩn, bác sĩ sẽ kê thuốc kháng sinh phù hợp.
2. Dấu hiệu
Các triệu chứng bệnh viêm phổi ở trẻ em là ho, khó thở và sốt. Khi khởi phát, các triệu chứng này xuất hiện ở mức độ nhẹ, khó phân biệt với các bệnh đường hô hấp khác. Tuy nhiên, bệnh nếu không có biện pháp điều trị kịp thời và đúng cách, viêm phổi nặng ở trẻ có thể gây nên các triệu chứng như sốt cao, li bì, thở nhanh, khó thở, có hiện tượng co rút lõm ngực, da tím tái,… Lúc này, trẻ cần được đưa đi cấp cứu gấp nhằm hạn chế các tổn thương do viêm phổi và biến chứng viêm phổi ở trẻ.
Tuy khá giống với các bệnh hô hấp khác nhưng phụ huynh có thể phát hiện sớm bệnh viêm phổi của trẻ thông qua nhịp thở:
- Viêm phổi ở trẻ dưới 2 tháng tuổi: Nhịp thở >= 60 lần/phút.
- Viêm phổi ở trẻ từ 2 tháng tuổi đến dưới 12 tháng tuổi: Nhịp thở >=50 lần/phút.
- Viêm phổi ở trẻ từ 12 tháng đến 5 tuổi: Nhịp thở >= 40 lần/phút.
Viêm phổi ở trẻ em có nguy hiểm không?
Viêm phổi ở trẻ em có nguy hiểm không? Câu trả lời là có. Viêm phổi là một trong những bệnh lý hô hấp nguy hiểm, là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở trẻ dưới 5 tuổi. Bệnh có khả năng lây lan nhanh và hiện vẫn chưa có phương pháp phòng ngừa triệt để.
Viêm phổi khởi phát với các triệu chứng nhẹ, dễ nhầm lẫn với bệnh hô hấp thông thường, do đó nhiều trường hợp bệnh được tiếp nhận điều trị ở giai đoạn muộn, đã xuất hiện biến chứng. Đối với trường hợp trẻ viêm phổi nặng, tỷ lệ cứu sống không cao. Trẻ may mắn được cứu sống phải đối mặt với nhiều di chứng nặng nề, ảnh hưởng thần kinh, trí tuệ, sức khỏe và cuộc sống sau này.
Yếu tố tăng nguy cơ mắc bệnh viêm phổi ở trẻ em
Viêm phổi có thể xảy ra ở bất kỳ trẻ nào, nhất là khi trẻ có các yếu tố nguy cơ sau:
- Trẻ vừa mới bị bệnh nhiễm trùng đường hô hấp trên.
- Sống ở khu vực ô nhiễm, tiếp xúc với hóa chất, khói bụi, khói thuốc lá.
- Trẻ có hệ miễn dịch suy yếu: sinh non, cân nặng khi sinh thấp, chưa tiêm phòng đủ mũi…
- Mắc bệnh mãn tính: hen suyễn, xơ nang, ung thư, tim bẩm sinh…
- Trẻ có các vấn đề về hô hấp, phổi yếu, đường thở bất thường.
Biến chứng viêm phổi ở trẻ em
Thăm khám và điều trị viêm phổi ở trẻ em kịp thời, đúng cách sẽ giúp trẻ tránh được một số biến chứng nguy hiểm như:
- Tím tái kéo dài gây thiếu oxy não.
- Áp xe phổi, viêm phổi mãn tính, tràn mủ màng phổi, suy hô hấp.
- Nhiễm trùng huyết.
Cách phòng tránh bệnh viêm phổi ở trẻ em
Chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa viêm phổi, nâng cao đề kháng cho trẻ là cách tốt nhất giúp trẻ giảm nguy cơ mắc bệnh này. Một số phương pháp phòng ngừa viêm phổi ở trẻ em:
1. Tiêm ngừa vacxin
Vacxin là một vũ khí sinh học, giúp bảo vệ trẻ khỏi các tác nhân gây bệnh thông qua việc kích thích cơ thể sản sinh kháng thể, từ đó nâng cao miễn dịch. Tiêm phòng vacxin cho trẻ đầy đủ và đúng lịch có hiệu quả bảo vệ khỏi viêm phổi và các bệnh hô hấp đến 95%.
Lưu ý, trẻ vẫn có nguy cơ mắc viêm phổi dù đã tiêm phòng đầy đủ nhưng bệnh sẽ diễn tiến chậm, hạn chế biến chứng và dễ điều trị hơn.
2. Khám sức khỏe định kỳ
Nhiều gia đình chỉ đưa trẻ đến bệnh viện thăm khám khi trẻ có các dấu hiệu bệnh nặng. Tuy nhiên, điều này khiến trẻ được khám chữa bệnh chậm trễ, ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị và có thể dẫn đến các biến chứng. Do đó, trẻ nên được thăm khám sức khỏe định kỳ để bác sĩ theo dõi sự phát triển của trẻ, phát hiện và có can thiệp phù hợp nếu có bất thường hay tiềm ẩn vấn đề nào đó.
3. Giữ vệ sinh sạch sẽ
Môi trường ô nhiễm, nhiều khói bụi, nhất là khói thuốc lá, hóa chất độc hại là các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh hô hấp ở trẻ. Do đó, phụ huynh nên lưu ý thường xuyên dọn dẹp phòng ốc, khu vực vui chơi, sinh hoạt của trẻ; tạo không gian sống sạch sẽ, thông thoáng.
Trẻ nên được vệ sinh cá nhân hàng ngày đúng cách; súc miệng với nước muối sinh lý; vệ sinh mũi họng theo hướng dẫn của bác sĩ, nhất là vào thời điểm có dịch bệnh bùng phát, trời trở lạnh, thời tiết thay đổi bất thường. Tránh cho trẻ dùng chung các vật dụng cá nhân với người khác và khử khuẩn định kỳ các vật dụng này để ngăn ngừa sự lây lan và sinh sôi của các tác nhân gây nhiễm trùng.
4. Xây dựng lối sống lành mạnh
Tạo các thói quen sinh hoạt tốt, lối sống lành mạnh giúp trẻ phát triển toàn diện hơn về cả thể chất và tinh thần, từ đó nâng cao đề kháng, bảo vệ sức khỏe tốt hơn. Phụ huynh nên tập cho trẻ thói quen ngủ đúng giờ, cân bằng thời gian học tập – vui chơi – ngủ nghỉ, tránh để trẻ thức quá khuya. Bên cạnh đó, khuyến khích trẻ tập luyện thể dục thể thao mỗi ngày, tham gia các môn thể thao yêu thích.
5. Chế độ dinh dưỡng hợp lý
Phụ huynh cần xây dựng chế độ dinh dưỡng cho trẻ một cách khoa học, hợp lý và phù hợp với độ tuổi. Chế độ ăn hàng ngày cần có đủ 4 nhóm chất (chất đạm, chất béo, tinh bột, vitamin và khoáng chất), tăng cường rau xanh trong khẩu phần ăn để bổ sung chất xơ cho trẻ. Trẻ nên ăn nhiều trái cây tươi, có thể là nước ép trái cây, để bổ sung vitamin giúp tăng đề kháng. Đặc biệt, nên khuyến khích trẻ uống nhiều nước, uống đủ nước mỗi ngày.
Khi nào nên đưa trẻ đến cơ sở y tế?
Khi trẻ có các dấu hiệu của viêm phổi hoặc nghi ngờ bị viêm phổi, phụ huynh nên đưa trẻ đến bệnh viện để bác sĩ thăm khám và tư vấn điều trị phù hợp. Trẻ cần được đưa đến bệnh viện cấp cứu nếu gặp phải các vấn đề sau:
- Sốt cao kéo dài (thân nhiệt của trẻ không hạ xuống sau khi đã dùng thuốc hạ sốt).
- Xuất hiện cơn co giật.
- Trẻ khó thở, co rút lõm lồng ngực khi hít vào.
- Da tím tái, nhợt nhạt.
- Đau tức ngực, nhức toàn thân.
- Có dấu hiệu mất nước.
Để biết thêm thông tin về cách chăm sóc trẻ và những vấn đề về sức khỏe khác của trẻ, bạn có thể liên hệ tới bệnh viện theo địa chỉ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Viêm phổi ở trẻ em có nguy hiểm không? Trẻ bị viêm phổi cần được đưa đến bệnh viện để bác sĩ thăm khám và tư vấn điều trị đúng cách. Phụ huynh tuyệt đối không tự áp dụng các bài thuốc dân gian, tự cho trẻ dùng kháng sinh hoặc dùng lại toa thuốc cũ vì điều này có thể khiến bệnh trở nên nặng nề hơn, gây biến chứng.