#Dấu_hiệu_nguyên_nhân_cách_điều_trị – Phân biệt các dấu hiệu, nguyên nhân và cách điều trị

Suy nhược cơ thể sau sinh có thể ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất lẫn tinh thần của người mẹ sau sinh. Vậy dấu hiệu suy nhược cơ thể sau sinh như thế nào? Nguyên nhân gây suy nhược sau sinh là gì?

Bài viết được tư vấn bởi Trung tâm Thông tin Y khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM.

Suy nhược cơ thể sau sinh là gì?

Suy nhược cơ thể sau sinh là tình trạng cơ thể người mẹ bị suy nhược thể chất và tinh thần sau quá trình mang thai, sinh nở. Sau khi sinh con, nếu người mẹ không được chăm sóc đúng cách, nghỉ ngơi khoa học, điều chỉnh chế độ dinh dưỡng hợp lý…, cơ thể sẽ dần bị suy kiệt, ảnh hưởng đến sức khỏe, tinh thần của cả mẹ và bé. Suy nhược sau sinh có thể khiến mẹ mệt mỏi, ốm yếu, dễ mắc bệnh, khó chăm sóc và gắn kết với con hơn, thậm chí có nguy cơ bị trầm cảm sau sinh.

Dấu hiệu suy nhược cơ thể sau sinh

Phụ nữ sau sinh là đối tượng dễ gặp chứng suy nhược cơ thể. Tùy mức độ, các dấu hiệu suy nhược cơ thể sau sinh thường gặp có thể bao gồm:

• Bị mệt mỏi kéo dài, thiếu năng lượng. Đây là biểu hiện phổ biến của chứng suy nhược cơ thể.
• Tâm sinh lý thay đổi. Mẹ sau sinh có tâm lý thay đổi bất thường, hay cáu gắt vô cớ, suy nghĩ theo hướng tiêu cực, dễ buồn chán, xúc động, không cảm thấy an toàn về mọi thứ xung quanh.
• Mất sữa, tắc sữa. Tình trạng mất sữa, tắc sữa sau sinh có thể xảy ra tùy thể trạng của mỗi người mẹ sau sinh. Nhiều trường hợp mẹ không có đủ sữa là do cơ thể bị suy nhược, dẫn đến tình trạng mệt mỏi, không hấp thu được dưỡng chất, từ đó không có đủ lượng sữa cho con bú.

Biểu hiện suy nhược cơ thể sau sinh còn bao gồm một số tình trạng khác, chẳng hạn như:

• Chán ăn, ăn không ngon miệng.
• Thường xuyên mất ngủ, ngủ không sâu giấc, trằn trọc cả đêm, hay gặp ác mộng vào ban ngày.
• Da chuyển màu xanh xao, tái nhợt, trông thiếu sức sống.
• Hệ miễn dịch bị suy giảm, dễ mắc cảm cúm, cảm lạnh.
• Đau đầu, chóng mặt, hoa mắt, huyết áp giảm đột ngột, đặc biệt là khi thay đổi tư thế, đứng lên, ngồi xuống.

Nguyên nhân mẹ sau sinh bị suy nhược cơ thể

Bệnh suy nhược cơ thể sau sinh có thể đến từ các nguyên nhân như:

1. Thiếu hụt dinh dưỡng

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ước tính có khoảng 2 tỷ người bị thiếu vi chất dinh dưỡng. Trong đó, phụ nữ có nguy cơ cao bị thiếu vi chất do kinh nguyệt và nhu cầu trao đổi chất khi mang thai. Nghiên cứu cho thấy ngay cả tình trạng thiếu hụt vi chất dinh dưỡng mức độ nhẹ cũng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe, dẫn đến tình trạng mệt mỏi về thể chất lẫn tinh thần. Thai nhi dựa vào nguồn dinh dưỡng từ mẹ để phát triển. Thế nên, sau khi sinh, mẹ thường bị mất sức, suy nhược, phải cần một khoảng thời gian mới có thể phục hồi được.

>> Tìm hiểu thêm về tình trạng: Suy nhược cơ thể khi mang thai

2. Trầm cảm

Tiền sử bệnh lý và kết quả khám sức khỏe toàn diện là yếu tố cần thiết để đánh giá, loại trừ chứng trầm cảm sau sinh. Nghiên cứu khoa học cho thấy tỷ lệ bị trầm cảm sau sinh là khoảng 17% [1] ở những người mẹ mạnh khỏe và không có tiền sử trầm cảm.

Một số nghiên cứu chỉ ra rằng, phụ nữ nếu gặp tình trạng mệt mỏi cực độ sau hai tuần sinh con có thể đối mặt với chứng trầm cảm sau sinh, với các biểu hiện như kiệt sức, cáu gắt, buồn bã, giảm khả năng tập trung,…

3. Thiếu máu

Khi sinh con, cơ thể của người mẹ sẽ bị mất đi một lượng máu. Tình trạng thiếu máu sau sinh có thể kèm theo một số triệu chứng như chóng mặt, hoa mắt, đau đầu, tim đập nhanh, tức ngực, da nhợt nhạt, xanh xao, tóc khô gãy rụng, mất tập trung, hay quên… Chứng thiếu máu sau sinh nếu không được can thiệp khắc phục có thể là tác nhân khiến mẹ bị suy nhược cơ thể, mệt mỏi.

4. Rối loạn tuyến giáp

Rối loạn tuyến giáp cũng có thể là tác nhân gây suy nhược cơ thể sau sinh. Chứng rối loạn chức năng tuyến giáp được phát hiện ở 5 – 10% phụ nữ trong vòng một năm sau khi sinh con [2]. Tuyến giáp hoạt động kém làm nồng độ của các hormone tuyến giáp giảm, khiến mẹ sau sinh mệt mỏi, suy nhược, ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng. Lúc này, người mẹ còn có thể gặp phải các triệu chứng khác như chán ăn, bị rối loạn kinh nguyệt, đối mặt với chứng táo bón, tăng cân quá mức, sợ lạnh, tiêu hóa kém,…

Phương pháp điều trị suy nhược sau sinh cho mẹ bầu

Phụ nữ sau sinh suy nhược cơ thể cần sớm đến bệnh viện để được bác sĩ thăm khám, chẩn đoán, đề ra hướng điều trị phù hợp. Tùy theo từng trường hợp, mức độ, bác sĩ có thể chỉ định dùng thuốc, các sản phẩm bổ sung, tư vấn chế độ nghỉ ngơi, vận động phù hợp. Song song đó, người bệnh có thể áp dụng thêm một số cách sau để hỗ trợ quá trình điều trị chứng suy nhược cơ thể sau sinh hiệu quả:

1. Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học

Áp dụng chế độ dinh dưỡng khoa học theo tư vấn của bác sĩ dinh dưỡng sẽ giúp hạn chế, kiểm soát tình trạng suy nhược cơ thể sau sinh. Người bệnh có thể xây dựng chế độ ăn uống hợp lý bằng cách:

• Phụ nữ sau sinh nên chia nhỏ các bữa ăn, dùng thực phẩm ở dạng mềm, dễ tiêu hóa.
• Bổ sung những loại thực phẩm giàu dưỡng chất, bổ máu, tốt cho sức khỏe vào khẩu phần, ví dụ như cá, trứng gà, tim gan động vật, sữa đặc, thịt bò,… kết hợp thêm trái cây tươi, rau xanh để tăng thêm chất xơ, vitamin.
• Hạn chế dùng món chiên xào nhiều dầu mỡ, đồ ăn cay nóng, những thực phẩm quá ngọt hoặc quá béo.
• Mẹ sau sinh có thể bổ sung thêm một số loại thực phẩm chức năng chứa khoáng chất, vitamin thiết yếu như vitamin B, vitamin D, sắt, kẽm, magie, axit béo omega-3… theo chỉ dẫn của bác sĩ để phục hồi sức khỏe.
• Không uống rượu bia hay dùng các chất kích thích khác. Thay vào đó, mẹ sau sinh nên uống đủ nước lọc, có thể dùng thêm các loại nước ép trái cây.

>> Tham khảo thêm về: Dinh dưỡng cho người suy nhược cơ thể

2. Luyện tập thể dục thường xuyên

Duy trì thói quen luyện tập thể dục hàng ngày sẽ góp phần giúp ngăn ngừa, hạn chế chứng suy nhược cơ thể sau sinh. Phụ nữ sau sinh nên vận động nhẹ nhàng, chọn các bài tập đơn giản như đi bộ, yoga,… không nên vận động mạnh hoặc liên tục vận động trong thời gian dài để tránh gặp tình trạng kiệt sức, tác động không tốt đến sức khỏe.

3. Thay đổi chế độ sinh hoạt

Phụ nữ sau sinh suy nhược cơ thể cần thay đổi chế độ sinh hoạt cho hợp lý, khoa học:

• Chia sẻ thời gian chăm con với bạn đời và những người thân khác trong gia đình hợp lý. Có như vậy, mẹ sau sinh mới có thời gian để nghỉ ngơi, thư giãn, ngủ đủ giấc.
• Có thể áp dụng các liệu pháp xoa bóp, massage nhẹ nhàng vào thời gian rảnh để giúp cơ thể được thoải mái, thư giãn hơn.
• Mẹ sau sinh nên thường xuyên trò chuyện với bạn đời, người thân để cảm thấy vui vẻ, thoải mái tinh thần. Bạn có thể hạn chế tình trạng căng thẳng, stress bằng cách thực hiện những hoạt động mà bản thân yêu thích, chẳng hạn như nghe nhạc, đọc sách, thiền…
• Trong 3 tháng sau sinh, người mẹ cần tránh để bản thân nhiễm lạnh: tránh gió/che chắn cẩn thận khi ra ngoài trời, tránh tắm với nước lạnh…

Tình trạng suy nhược cơ thể sau sinh kéo dài bao lâu?

Tình trạng suy nhược cơ thể sau sinh có thể kéo dài trong khoảng vài tuần đến vài tháng, tùy được can thiệp điều trị sớm hay chậm. Mức độ nghiêm trọng và thời gian chứng suy nhược sau sinh kéo dài ở mỗi người mẹ có thể khác nhau, tùy vào những yếu tố như: thói quen ngủ, sức khỏe thể chất của người mẹ, hoàn cảnh cá nhân, …

Chứng suy nhược sau sinh thường có xu hướng biểu hiện dữ dội trong vài tuần đầu sau khi sinh và dần được cải thiện khi cơ thể của người mẹ phục hồi, thích nghi với nhu cầu chăm sóc trẻ. Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là một số phụ nữ có thể bị kiệt sức, suy nhược liên tục trong nhiều tháng sau sinh.

Mẹ sau sinh bị suy nhược cơ thể nghiêm trọng, kéo dài thì cần đến gặp bác sĩ thăm khám. Bác sĩ sẽ giúp người bệnh xác định nguyên nhân dẫn đến chứng suy nhược sau sinh, từ đó đề xuất các biện pháp chữa trị hoặc đưa ra các biện pháp hỗ trợ phù hợp.

Điều trị suy nhược cơ thể sau khi sinh con ở đâu uy tín?

Người bị suy nhược cơ thể sau sinh cần đến thăm khám, chữa trị tại bệnh viện uy tín. Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là địa chỉ được nhiều phụ nữ sau sinh chọn đến thăm khắm, tư vấn, với đội ngũ chuyên gia, bác sĩ đầu ngành, nhiều năm kinh nghiệm ở đa chuyên khoa, trong đó có chuyên khoa sản phụ khoa và dinh dưỡng. Bệnh viện được trang bị nhiều thiết bị hiện đại, hỗ trợ tối ưu cho việc chẩn đoán, điều trị hiệu quả chứng suy nhược cơ thể nói chung và suy nhược cơ thể sau sinh nói riêng.

Người bệnh có thể đặt lịch hẹn trước thông qua hotline 024 3872 3872 – 024 7106 6858 (Hà Nội) hoặc 0287 102 6789 – 093 180 6858 (TP.HCM).

Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Chuyên khoa Nội Tổng hợp, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:

Chứng suy nhược cơ thể sau sinh không chỉ tác động đến sức khỏe của người mẹ mà còn ảnh hưởng đến quá trình phát triển của trẻ. Ngay khi gặp dấu hiệu suy nhược cơ thể sau sinh, người bệnh cần nhanh chóng đi khám và điều trị sớm.